شوک قیمتی به اقتصاد بیمار

استفاده از الکتروشوک یا (شوک ناگهانی) همواره بهترین راهکار برای احیای بیماران قلبی نیست و چه بسا منجر به آسیب جدی به عضله قلب بیمار و کاهش کارایی آن شود.

در مدیریت بازارهای اقتصادی نیز، اگرچه گاهی انتقال یک‌شوک قیمتی موجب کاهش ناترازی و تنظیم روابط بین عرضه و تقاضا می‌شود، اما در اغلب موارد چنین تکانه‌هایی زمینه آشفتگی بیشتر قیمت‌ها و فشار مضاعف به هر دو طرف عرضه و تقاضا را فراهم می کند.

اقتصاد ایران سالهاست که به عارضه «رشد مزمن نرخ تورم» مبتلاست و باید همانند یک بیمار قلبی تحت مراقبت ویژه قرار گیرد. همین عارضه باعث شده تا ارزش پول ملی بطور مداوم کاهش یابد، نرخ بهره در خدمات بانکی بالا برود، قیمت تمام شده تولید ملی گران شود و قدرت رقابت کالای صادراتی ایران در بازارهای بین المللی از بین برود. اما مهمترین تأثیر منفی این بیماری مزمن روی «قدرت خرید مصرف کننده» و به ویژه توان معیشتی اقشار آسیب پذیر است.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

«پیچ هرز» و «هرزه پیچ» اقتصاد ایران

دیروز (جمعه 23 آبان) چهل و ششمین سالگرد مسدود سازی دارایی های ایران از سوی آمریکا و به نوعی شروع تحریم های اقتصادی کشورمان بود.

از آبان 1358 که آمریکا به تلافی تسخیر سفارت خود در تهران 12 میلیارد دلار از دارایی های ایران را مسدود کرد، تاکنون بالغ بر 130 میلیارد دلار از اموال کشورمان در آمریکا یا اروپا به بهانه های محتلف تحریمی بلوکه شده و از دسترس خارج است.

دامنه تحریم های بین المللی علیه ایران اینک بقدری گسترده شده که شامل صنایع نظامی، پیشرفت های موشکی، فناوری های هسته ای، بخش انرژی (به ویژه حوزه نفت و گاز)، خدمات بانکداری، ارتباطات بانک مرکزی، صنایع کشتیرانی، تجارت بین المللی، صنعت بیمه، فعالیت های معدنی و فلزی، تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی، تحقیقات دانشگاهی و دهها حوزه دیگر می شود. علاوه بر آن به جز تحریم های یک جانبه آمریکا، ایران مشمول تحریم هایی از سوی اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز شده که روی هم رفته بالغ بر 65 درصد اقتصاد کشورمان را درگیر کرده است.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

سالروز تولد یا ساعت مرگ؟

سد امیرکبیر کرج 64 سال قبل دقیقاً در چنین روزی (سوم آبان) به عنوان نخستین سد چندمنظوره ایران افتتاح شد.

این سد بتنی که به ارتفاع 180 متر و طول 390 متر روی رودخانه کرج در ۲3 کیلومتری شمال این شهر احداث شده، طی قریب به 6.5 دهه گذشته همواره یکی از منابع اصلی تأمین آب پایتخت بوده و وسعت حوزه آبریز آن تقریبا معادل با کل مساحت شهر تهران است.

از سوی دیگر بهره مندی از پتانسیل تولید انرژی در نیروگاه برقابی این سد در سالهای گذشته بخش قابل توجهی از نیاز الکتریکی تهران و کرج را تأمین کرده است.

با این وجود به نظر می رسد که این روزها دوران بازنشستگی و حتی مرگ این سد فرا رسیده و از اهمیت آن در چرخه تأمین آب و برق بزرگترین کانون جمعیتی کشور کاسته شده است.

تغییرات جدید اقلیمی در 6 سال اخیر که موجب خشکسالی مفرط و کاهش شدید بارش های جوی در نقاط مختلف ایران شده، آورد آب به مخزن 202 میلیون لیتری سد کرج را به صفر رسانده و اکنون ماههاست که رودهای مشروب کننده آن جریان آب به خود ندیده اند.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

ضرورت تخصیص مشوق برای توسعه نیروگاه های خورشیدی

تداوم خشکسالی در فلات ایران ظرف 5 سال اخیر، حجم آب ذخیره سازی شده در مخازن سدهای کشور را به حداقل رسانده و تولید انرژی برقابی کشور را به صفر رسانده است.

به استناد گزارش های وزارت نیرو، اندک آب باقیمانده در مخازن سدها صرفاً جنبه آشامیدن دارد و تولید برق از بضاعت فعلی سدها منطقی و مقدور نیست. از سوی دیگر افزایش 2 درجه ای میانگین دمای کشور در تابستان امسال نسبت به سالهای قبل باعث شده تا حداکثر توان تولیدی نیروگاه های حرارتی برای تأمین نیاز تجهیزات سرمایشی در مدارمصرف قرار گیرد که چنین وضعیتی برای حفظ امنیت انرژی الکتریکی تهدید آمیز است.

در چنین شرایطی اوج مصرف بارالکتریکی کشور رکورد 77 هزار مگاوات را پشت سرگذاشته و دولت را برای تنظیم ناترازی میان تولید و مصرف برق ناگزیر به اعمال جدول خاموشی در تمامی استان ها کرده است. بدون شک فشار اصلی این ناترازی و خاموشی های پی درپی روی دوش صنایعی است که از برنامه تولید محصولات خود عقب افتاده اند و حیات اقتصادی و اشتغال نیروی انسانی آنها در خطر جدی قرار دارد.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

چرا وزارت نیرو اجازه راستی آزمایی نمی‌دهد؟!

کاهش بارش های جوی و ازدیاد مصرف که موجب تنش آبی در ۵۰‌شهر پرجمعیت کشور شده، یک واقعیت کتمان ناپذیر است. همچنین جای هیچ شبهه‌ای وجود ندارد که برای عبور از این شرایط باید همگان در مصرف آب صرفه جویی کنیم. اما نحوه برخورد مدیریتی وزارت نیرو با این بحران چندان منطقی و مدبرانه نیست و همین موضوع باعث ضعف و ناکارآمدی شیوه‌های جبرانی کمبود آب در کشور شده است.
به عنوان نمونه، مسئولان وزارت نیرو برای مدیریت مصرف آب در بخش خانگی، فشار آب در شبکه شهری را کاهش داده‌اند و همزمان برای جبران اُفت فشار در مجتمع های بلندمرتبه نصب پمپ و ذخیره سازی آب در منبع را توصیه می کنند.
راهبردی که فاقد پیوست لجستیکی بوده و در ۱۵ روز اخیر موجب گرانی و کمبود پمپ و منبع در بازار شده است. از سوی دیگر ذخیره سازی آب در ساختمان ها، میزان مصرف آب را از حد معمول بالاتر بوده و همین شیوه احتکاری سبب کاهش کیفیت آب در ظروف ذخیرسازی شده است.
به موازات این راهبرد تقاضا آفرین در بازار تأسیسات آب، وزارت نیرو دائماً از خشکیدگی سدها سخن می گوید ولی برای همکاری داوطلبانه خبرنگاران و عکاسان رسانه های معتبر از همکاری دریغ می کند.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

آمارهای نگران کننده از حضور افاغنه در بازار کار ایران!

آمارهای رسمی نشان می دهد حداقل 6 میلیون و 200 هزار افغانی در ایران حضور دارند (البته آمار غیررسمی حدود 2 برابر این رقم است) بدتر آنکه از این رقم فقط 433 هزار نفر شناسنامه کار دارند.

از طرف دیگر با توجه به آنکه عمده افاغنه ساکن در ایران به شکل خانوادگی فعالیت شغلی دارند، می توان تخمین زد حداقل 5 میلیون افغانی در ایران شاغلند که کمتر از یک دهم آنها دارای مدارک شناسایی هستند.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

تولید ملی در دوران پسا آتش بس

حمایت از بنیان های تولید ملی در دوران پس از جنگ 12 روزه میان ایران با رژیم صهیونیستی یکی از مهترین نیازهای توسعه اقتصادی کشور است که باید مورد توجه دولتمردان قرار گیرد.

واحدهای صنعتی و خدماتی که پیش از تحمیل این جنگ به کشور با مشکل تورم قیمت مواد اولیه، کمبود سرمایه در گردش، رکود بازار فروش و ناترازی منابع آب و برق روبرو بودند، اینک با مشکلات جدیدتری روبرو شده اند که اگر برای رفع آنها چاره اندیشی نکنیم، ممکن است ادامه حیات این واحدها با خطر روبرو شود.

ناآرامی های نظامی برخی شهرها به همراه تعطیلی اجباری حلقه های زنجیره تأمین و توزیع کالا در دو هفته گذشته، نظم لجستیکی تولید ملی را به هم زده و فعالیت دوباره بنگاه های اقتصادی را نیازمند احیا و تقویت شبکه های تامین و توزیع کرده است.

در دوره حساس آتش بس، ضمن تاکید بر ادامه پایش و تأمین امنیت مردم در تمامی مبادی ایست و بازرسی شهری و برون شهری، باید از هر تصمیمی که موجب کاهش سرعت دسترسی واحدهای تولیدی به مواد اولیه و توزیع محصولات آنها در بازار می شود، پرهیز کرد. خادمان جان برکف میهن در ایستگاه های بازرسی باید توجیه شوند که شبکه حمل و نقل کالا و زیرشاخه های توزیع درون شهری یکی از مهمترین حلقه های زنجیره تأمین بازار هستند که باید پایش امنیتی محمولات آنها در مسیر مجزا از سایر خودروها و با سرعت بالاتر صورت گیرد.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

آب، ثروت انحصاری نیست!

سانحه مشکوک و مذموم انفجار ایستگاه پمپاژ انتقال آب شرب در مسیر اصفهان به یزد که آبررسانی به مردم صبور یزد را با دشواری همراه کرده، زنگ خطری برای رواج فرهنگ انحصار منابع طبیعی در کشور است.

اگرچه نمی توان این رفتار مجرمانه و ضدامنیت ملی را به شخص یا گروهی خاص نسبت داد، ولی دفاع غیرمنصفانه برخی از کشاورزان شرق اصفهان از انحصار منابع آبی اطراف و مطالبه آنها از حقابه خط لوله انتقال آب شرب یزد می تواند تکرار چنین حرکات مغرضانه ای را در سایر نقاط کشور تشویق و توجیه کند.

همه مردم کشور باید بپذیرند که فلات ایران از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب ظرف 5 سال اخیر دچار تغییرات اقلیمی و خشکسالی حادّ شده و منابع آبهای رو سطحی و زیرسطحی در هر نقطه ای از کشور جزو اَنفال و ثروت های عمومی است. یعنی تنگنای فعلی آب مربوط به همه استان می شود و شرعاً و قانوناً اَحدی از مردم حق ندارد منابع آبی اطراف خود را انحصاری تلقی کرده و از انتقال آن برای شُرب سایر استان ها جلوگیری کند.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

ضرورت تسلط دولت بر بازار ارز

تیم اقتصادی دولت برای تبرئه از اتهام ناکارآمدی در کنترل بازار ارز، باید تمام تلاش خود را معطوف ایجاد آرامش و کاستن از هیجانات روانی در این حوزه کند. گروهی از کارشناسان معتقدند اگر در شرایط حاضر مذاکره با آمریکا برای کاهش فشار تحریم های اقتصادی و بهبود ارزش پول ملی عاقلانه و شرافتمندانه نیست، پس باید زمینه های کاهش قیمت ارز در بازار را از طریق سیاست گذاری های داخلی فراهم کرد. زیرا ادامه روند بی ثباتی بازار ارز به یقین در آینده نزدیک موجب جهش نرخ تورم و فشار مضاعف بر سفره معیشتی مردم خواهد شد و این همان خواسته دشمنان برای ضربه زدن به ماست.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

دستمزد کارگران و پیش نیازهای کارشناسی

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان رئیس شورای عالی کار که بزودی موظف است میزبان مذاکرات شرکای اجتماعی برای تعیین دستمزد سال آینده کارگران باشد، اخیراً به محافل کارشناسی و دانشگاهی فراخوان داده تا برای شیوه صحیح و عادلانه ارزیابی هزینه معیشت خانوار و دستمزد حقه کارگران اعلام نظر کنند.

این پیشنهاد اگرچه یک راهکار مناسب و منطقی برای دستیابی به توافق میان کارفرمایان و کارگران در مذاکرات مزدی پایان سال محسوب می شود؛ ولی به عنوان پیش نیاز یک تحقیق علمی مستلزم پذیرش برخی واقعیات اقتصادی و اجتماعی در نظام تولید کار ایران است.

به عبارت دیگر عدم توجه به این واقعیات، هرگونه بررسی کارشناسی را به انحراف کشیده و از دستیابی به یک نتیجه عادلانه باز می دارد.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

دور زدن ممنوع!

هزینه اعمال تمامی روشهای دورزدن تحریم های تجاری ایران به حدی بالا رفته که دیگر صرفه اقتصادی ندارد و بعضاً قابل اجرا نیست.

به گفته دبیر شورای عالی پیشگیری و مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم، ادامه حضور ایران در لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی (FATF) باعث شده تا شرایط دسترسی به سیستم های بانکی جهان دشوارتر از گذشته شود به گونه ای که تمامی کشورهای جهان، حتی روسیه نگران اعتبار خود برای مراودات مالی با ایران هستند.

این گفته نشان می دهد که اصرار بر بی تفاوتی نسبت به ضوابط FATFو دلخوش بودن به شیوه های انحرافی، نه تنها صرفه اقتصادی دورزدن تحریم های بانکی ایران را از بین برده، بلکه در آینده نزدیک هرگونه مسیر غیرشفاف برای تبادلات بانکی را مسدود خواهد کرد و اقتصاد ملی را با یک بُن بست کامل روبرو می کند.

تجّار بخش خصوصی می گویند: اگر تاکنون از طریق شرکت های چندملیتی گمنام یا کمپانی های متعلق به ایرانیان خارج از کشور، مراودات بانکی خود را با شرکای خارجی (با تحمیل هزینه های سنگین) انجام داده ایم، از این پس حتی چنین کانال های انحرافی قادر به همکاری با ما نیستند و از خدشه به شهرت، ریسک و اعتبار خود نگرانند.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

صرفه جویی لازمه بهره مندی

سرمای زودهنگام هوا و ناترازی مصرف سوخت در روزهای اخیر، مدیریت منابع انرژی کشور را با چالشی بزرگ روبرو کرده است.

ایران اگرچه با دارایی معادل 1200 میلیارد بشکه ذخایرهیدروکربوری، جزو بزرگترین مالکان سوخت های فسیلی در جهان به شمار می رود ولی فشارهای تحریمی در سالهای اخیر، فرآیند تولید گاز طبیعی و انواع سوخت های مایع را با مشکل روبرو کرده است.

از سوی دیگر ناهمواری 3 تا 5 هزارمتری فلات ایران(میان پهنه های تولید تا عرصه های مصرف) و برداشت نامتعادل در مسیر 40 هزار کیلومتری خطوط انتقال سوخت (به ویژه در فصول سرد) باعث شده تا همواره مصرف کنندگان انتهای شبکه در استان های شمالی با اُفت فشار و بعضاً قطع گاز روبرو شوند.

این مشکل امسال برای نخستین بار با کسری 2 میلیارد لیتری ذخیره سازی سوخت مایع در مخازن نیروگاه ها به شکلی مضاعف تشدید و به حوزه تولید برق نیز سرایت کرده است. یعنی نیروگاه های حرارتی کشور اکنون 45 درصد ذخیره سوخت کمتری نسبت به پارسال دارند و برای ادامه تولید ناچارند برخلاف سالهای قبل از شبکه سراسری گاز مصرف کنند که یقیناً به اُفت مضاعف فشار در طول شبکه منجر خواهد شد.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

دیپلماسی «زیستِ اقتصادی» در ساحل خزر

نشست نخست‌وزیران کشورهای ساحلی دریای خزر که ماه آینده قرار است در تهران برگزار شود، فصل جدیدی از برنامه توسعه روابط چندجانبه دولت چهاردهم با کشورهای همسایه شمالی خواهد بود.

این اجلاس اگرچه ماهیت زیست محیطی دارد و بناست مشکلات اجرای «کنوانسیون تهران» را برای کاهش آلودگی دریای خزر مورد بررسی قرار دهد، ولی به زعم اغلب کارشناسان برای ایران دستاوردهای مهم سیاسی و اقتصادی خواهد داشت.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

زیست شبانه و ناترازی برق

یکی از چالش های بزرگ اقتصادی و اجتماعی فراروی دولت چهاردهم، مساله ناترازی تولید و مصرف برق در ماههای گرم سال است.

این روزها همزمان با تشدید گرما در تمامی استان ها اوج مصرف لحظه ای برق کشور از 76 هزار و 760 مگاوات فراتر رفته و تقریباً به نقطه سر به سر با ظرفیت تولید و شبکه انتقال انرژی الکتریکی رسیده که وضعیتی کاملاً ناپایدار و خطرناک برای تمامی امور کشور محسوب می شود.

به همین دلیل سیاست گذاران فعلی حوزه برق ناچار شده اند، برنامه ریاضتی را به بخش صنعت کشور تحمیل کنند تا بار الکتریکی صرفه جویی شده بنگاه های اقتصادی در شبکه خانگی مصرف شود.

این سیاست اگرچه تاکنون به عنوان حمایت دولت از توسعه رفاه عمومی معرفی شده، ولی در واقع اجحاف بزرگی در حق صنعتگران است که تأثیر منفی فراوانی بر تولید ملی و اشتغال بنگاه های اقتصادی دارد و حتی در میان مدت می تواند رفاه ملی را به مخاطره اندازد. به همین دلیل بهبود ناترازی مصرف برق باید جزو اولویت های اجرایی دولت چهاردهم باشد.

فعالان صنعتی در شرایط جدید به دلیل قطع برق ناچارند بخش مهمی از فعالیت روزانه خود را دست از کار بکشند و یا برنامه منظم خطوط تولید خود را به روزهای دیگر مُحوّل کنند که یقیناً در تنظیم چارچوب زنجیره تولیدی آنها تأثیر منفی دارد. ظرفیت تولید نیروگاهی کشور نیز برای پاسخگویی به تقاضای مصرف برق در روزهای گرم تابستان به حد اشباع رسیده و هرگونه فشار به واحدهای موّلد و یا شبکه انتقال قدرت، می تواند بخشی از کشور را در خاموشی قرار دهد.

البته دولت آینده قطعاً واقف است که سیاست توسعه نیروگاه ها و افزایش ظرفیت تولید برای عبور از روزهای گرم سال، برق توجیه اقتصادی ندارد و باید برای رفع ناترازی ها، الگوی رفتاری مشترکین را به سمت کاهش مصرف برق سوق داد.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

مخاطرات اقتصادی افزایش اتباع خارجی

رسم میهمان نوازی ایرانیان و ناامنی سیاسی و اقتصادی در کشورهای همسایه، میلیون  ها نفر از اتباع ممالک اطراف را ظرف سالهای اخیر به ایران کوچانده ولی هنوز چارچوب های حقوقی حضور این افراد در ایران منظم نیست.

طبق آمار رسمی هم اینک حدود 5 میلیون نفر و بر اساس برآوردهای غیررسمی قریب به 8 میلیون نفر اتباع کشور افغانستان در ایران حضور دارند که اگر جمعیت 2 میلیون نفره مهاجران سایر کشورهای همسایه را به این رقم بیفزاییم، می توان نتیجه گرفت هم اکنون از هر 8 نفر سکنه ایران حداقل یک نفر مهاجر خارجی است.

این ترکیب جمعیتی علاوه بر مخاطرات سیاسی و امنیتی (که موضوع این نوشتار نیست) به دلیل نبود چارچوب فعالیت های پولی، مالی و خدماتی اتباع خارجی دارای تبعات منفی اقتصادی نیز هست.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

چاره خروج از بن بست ناترازی برق

ناترازی 10هزار مگاواتی ظرفیت تولید تا میزان مصرف برق کشور که امسال دولت را برای جلوگیری از خاموشی های گسترده، ناچار به مدیریت مصرف در بخش های صنعتی و اداری کرد در سالهای آینده تشدید خواهد شد.

این مشکل که به دلیل کاهش سرمایه گذاری در توسعه ظرفیت نیروگاهی و همچنین رشد قابل توجه مصارف برقی ظرف 2 دهه اخیر ایجاد شده، جز با تشویق سرمایه گذاران به افزایش تولید برق برطرف نخواهد شد. هرچند که ترغیب مردم به صرفه جویی یا تحمیل الگوهای مدیریت مصرف به واحدهای صنعتی و اداری به صورت کوتاه مدت مانع از بروز خاموشی در کشور شده است، اما دل سپردن به این دست راهکارهای موقتی، هرگز پاسخگوی بحران ناترازی برق در سالهای آینده نخواهد بود.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

دفاع از منابع آبی یا انکار واقعیت؟

انتشار گزارش های مربوط به تشدید خشکسالی و کاهش منابع آبی ایران در رسانه های خارجی، گروهی از دلسوزان داخلی و میهن پرستان ساده انگار را به نگرانی انداخته که مبادا هدف از چنین اقداماتی، سیاه نمایی وضعیت اقلیمی کشور و تخریب حکمرانی ملی باشد. مبادا دشمن به دنبال ترویج یأس و ناامیدی در مردم و القای بی کفایتی مدیریتی در ایران است!

این قبیل نگرانی ها کاملاً منطقی و دلسوزانه بوده و تجربه رفتار رسانه های خارجی نیز ثابت کرده است، دشمن از هر فرصتی برای ضربه زدن به امنیت روانی مردم ایران و ایجاد حس بدبختی و ناتوانی در آنها استفاده می کند؛ با این حال چنین گزارش هایی نباید منجر به واکنش ناآگاهانه رسانه های داخلی شود و اصل موضوع خشکسالی و کمبود منابع آبی را با تردید روبرو کند.

ظرف روزهای گذشته، برخی رسانه های معتبر داخلی با انتشار گزارش هایی مبنی بر بهبود وضعیت منابع سفره های زیرزمینی کشور و تکذیب شرایط تنش و بحران آبی در شماری از دشت های ایران، به مقابله با جریان اضطراب آفرین رسانه های خارجی برخاسته اند که شاید دفاع آنها از جنس دوستی خاله خرسه و دقیقاً در راستای خواست دشمن برای ضربه به کشور باشد.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

کاهش ناترازی آب با سنجش انرژی برق

تفاوت معنادار میان میزان مصرف آب در ایران با موجودی ذخایر آبی که از آن به عنوان «ناترازی منابع آب» یاد می شود، ظرف 10 سال اخیر به بزرگترین مشکل اقتصادی و اجتماعی کشور تبدیل شده است. حتی برخی معتقدند که دامنه تبعات منفی این رویداد بزودی حوزه های سیاسی و امنیتی را درگیر می کند و به اَبَر چالش حکمرانی در سالهای پیش رو مبدل خواهد شد.

اینک تغییرات اقلیمی و تشدید خشکسالی ها از یک سو و افزایش مصرف آب از سوی دیگر، منابع آبی کشور را به شدت تحت فشار قرار داده و روند تجدید سالانه آنها را نزولی کرده است.

طبق آمار رسمی میزان بارش های جوی کشور به کمتر از 40 درصد میانگین بارندگی های 54 سال گذشته رسیده و ظرف دو دهه اخیر حجم منابع آبهای زیرزمینی حدود 50 درصد کاهش یافته است. مخازن سدهای کشور خالی هستند و خوشبینانه ترین حالت فقط 65 درصد پرشدگی دارند. تراز پوشیدگی برف در ارتفاعات کشور بیش از 40 درصد نسبت به میانگین بلند دوره مدت عقب نشینی کرده و سطح دسترسی به آب در چاههای فلات مرکزی و شرقی به بیش از 200 متر از سطح زمین رسیده است.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

حقابه بی آبی؛ مو کندن از کف دست

حدود 7 ماه از شروع سال آبی جاری سپری شده و رفته رفته به فصل تابستان و خشک ترین روزهای سال نزدیک می شویم؛ در حالی که هنوز میزان بارش های دریافتی فلات ایران بسیار کمتر از حد طبیعی است و ذخایر سدهای کشور به کمترین حد خود رسیده است.

طبق جدیدترین آمار میانگین بارش های جوی در سطح کشور تا دیروز به 160 میلی متر رسیده که همچنان 33 میلی متر در این مقطع زمانی کمتر از میانگین بارش های دوره بلندمدت است.از سوی دیگر حجم فعلی ذخایر آبی پشت سدهای کشور تا دیروز به حدود 28 میلیارد متر مکعب رسید و با ورود به دوره کاهش نزولات جوی و افت ورودی آب به سدها، همچنان 45 درصد مخازن سدهای ایران خالیست.

سفره های زیرزمینی نیز که تامین کننده 55 درصد مصارف آبی کشور هستند و 6 سال قبل حدود 140 میلیارمترمکعب ذخیره آبی داشتند، اکنون در خوشبینانه ترین حالت کمتر از 98 میلیارد مترمکعب آب دارند.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

آب دزدی در دوران کم آبی!

تغییرات جدید اقلیمی و خشکسالی های پی در پی که باعث برداشت بی رویه آب از سفره های زیرزمینی شده، میانگین سرعت فرونشست زمین در دوسوم دشت های کشور را تا ۳۰ سانتی متر در سال بالابرده است.

از سوی دیگر بارش های سالانه در اغلب نقاط کشور و بخصوص فلات جنوبی، مرکزی و شرقی ایران به حدی کاهش یافته که عمق دسترسی به آب در چاه های این مناطق به ۱۵۰ تا ۳۰۰ متر از سطح زمین رسیده است.

در سایه همین برداشت های تجدیدناپذیر و عمیق ترشدن پمپاژ آب به سطح زمین، حجم سفره های آبی طی ۱۰ سال گذشته از ۱۴۰ میلیارد مترمکعب به کمتر از ۱۰۰ میلیارد متر مکعب کاهش یافته و شمار زیادی از حوضچه های زیرزمینی بطور کلی خشکیده اند.

همین ارزیابی ها نشان می دهد که به دلیل تجدید نشدن منابع مذکور، کسری تجمعی مخازن زیرزمینی از حجم دارایی ۱۰ سال قبل آنها فراتر رفته و به حدود ۱۶۰ میلیارد متر مکعب رسیده که هرگز در آینده نزدیک قابل جبران نیست.

بی پرده و واضح باید اعتراف کرد که بیلان منفی سالانه ۱۵ تا ۲۰ درصدی آبخوان ها، جای هیچ امیدواری برای توسعه کشاورزی استان های سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد، هرمزگان، بوشهر، خراسان جنوبی و رضوی، سمنان، اصفهان، فارس، مرکزی، قم، تهران، همدان، کرمانشاه و جنوب دشت قزوین باقی نگذاشته است و اندک ذخایر باقیمانده به زحمت کفاف سطح فعلی تولید کشاورزی را می دهد؛ بنابر این هرگونه اصرار بر افزایش تولید محصول در این مناطق بیهوده و خیانت به نسل های آینده است.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

انحراف برنامه هفتم توسعه پیش از تدوین و اجرا

برنامه پنجساله هفتم توسعه اقتصادی و اجتماعی که مراحل پیش نویس خود را در دولت سپری می کند، باید به مقوله آب در تمامی ابعاد اجتماعی و اقتصادی اهمیت داده و هرگونه اهداف پنج سال آینده را از منظر امکان تأمین آب برنامه ریزی کند.

این نکته که آب بستر توسعه است و بدون آن به هیچ پیشرفتی نمی توان دست یافت، نیازی به توضیح ندارد. حتی در قرآن مجید به صراحت از آب به عنوان منشا زندگی همه چیز یاد شده و این نکته نشان می دهد که اهمیت آب در فرآیند توسعه از هر مؤلفه ای بالاتر است.

برنامه ششم توسعه که دوره اجرای آن پارسال به اتمام رسید، از آن جهت در دستیابی به عمده اهداف خود ناکام ماند که به موضوع تأمین منابع آب و آمایش سرزمین برای اجرای طرح های توسعه کم توجه بود. اما تغییرات اقلیمی اخیر و خشکسالی های پی در پی ثابت کرد که منابع آبی موجود برای طرح های بلندپروازانه اقتصادی و اجتماعی کافی نیست و اگر به این موضوع باور نداشته باشیم، در آینده به دلیل فشار تقاضای مصرف آب با مشکلات بزرگ زیست محیطی و امنیتی روبرو خواهیم شد.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

شهرهای اقماری؛ چالش جدیدتصفیه فاضلاب تهران

در بخش های قبلی این مطلب ضمن آشنایی با صنعت تصفیه آب و اهمیت آن در برنامه های توسعه اقتصادی و اجتماعی، به معرفی امکانات تصفیه ای پایتخت و سرمایه گذاری های انجام شده برای توسعه شبکه فاضلاب پرداخته شد و اینک در بخش سوم و پایانی به وضعیت تصفیه فاضلاب شهرهای اقماری تهران اشاره می شود:

جمعیت سربار پایتخت

روند مهاجرت مردم سایر نقاط کشور به تهران برای یافتن امکانات بهتر شغلی، رفاهی، تحصیلی و معیشتی ظرف ۳۰ سال اخیر باعث شده تا تهران ۵ میلیون نفری دهه ۶۰ به یک کلانشهر ۱۲ میلیون نفری در حال حاضر تبدیل شود. علاوه بر این، بخش قابل توجهی از جمعیت مهاجر به تهران که به دلایل مختلف امکان اسکان در این کلانشهر را نیافته ، طی سال های مذکور به حاشیه شهر پناه آورده و زمینه توسعه سکونتگاه های حاشیه ای را فراهم کرده است.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

اهمیت حفظ اشتغال موجود

نامگذاری سال جدید به عنوان “تولید و اشتغال” توسط رهبر معظم انقلاب، اگرچه ضرورت برنامه ریزی و اقدام فوری تمام دستگاه ها برای افزایش تولید و ایجاد فرصت های جدید شغلی را گوشزد می کند، ولی تاکید ویژه ای هم بر حفظ ظرفیت های موجود تولیدی و حمایت از اشتغالِ کارگرانِ در حال کار دارد.

آمارها نشان می دهد ظرف ۵ سال اخیر حداقل ۸۰ درصد از واحدهای تولیدی کشور با مشکلات اقتصادی بغرنجی نظیر رکود، کمبود نقدینگی، رقابت نابرابر با واردات قاچاق، تشدید فشارهای مالیاتی و بیمه ای و نوسان قیمت مواد اولیه روبرو بوده اند که بسیاری از آنها در کوران درگیری با این چالش ها توان مقاومت خود را از دست داده و ناچار به کاهش حجم تولید یا حتی تعطیلی شده اند.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

جبران آنچه که به بهانه تولید ، خراب می کنیم

توسعه صنعتی به همان اندازه که دارای منفعت و سودآوری برای جامعه پیرامون است، می تواند لطمات بسیاری به محیط اطراف خود وارد کند.  رشد تولید واحدهای صنعتی تبعاتی نظیرافزایش آلاینده های زیست محیطی، اختلال درمعیشت روزمره و آمد و شد ساکنان اطراف، هجوم مخرب به سنت ها و اداب و رسوم بومی و همچنین آشفتگی نظام طبقه بندی اجتماعی را به همراه دارد. از طرف دیگر به دلیل تاثیر پذیری متقابل روابط اجتماعی و صنعتی ازیکدیگرهرگونه خسارت اجتماعی از ناحیه صنعت همانند چرخش بومرنگ بتدریج به خود جامعه مولد بازمی گردد و حتی ممکن است شدت آثار منفی آن بیشتر از قبل باشد.

 

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

ضرورت دفاع منطقی از حقوق ایران در نشست آتی اوپک

وزرای کشورهای عضو سازمان تولید کنندگان نفت (اوپک) هفته آینده در یک نشست غیررسمی در شهر الجزیره راههای جلوگیری از کاهش مستمر و بهبود قیمت جهانی نفت را بررسی خواهند کرد.

کاربرد شیوه های غیرمتعارف در استخراج نفت خام (ذخایر شیل) و عرضه بیش از تقاضا توسط برخی تولیدکنندگان بزرگ جهانی باعث شده است تا بهای طلای سیاه در بازارهای بین المللی ظرف 2 سال و نیم گذشته بیش از 65 درصد کاهش یابد و منبع اصلی درآمد اعضای اوپک مورد تهدید واقع شود.

این مساله اقتصاد کشورهای مذکور و به ویژه اعضایی که وابستگی زیادی به درآمدهای نفتی دارند را با چالش جدی روبرو کرده و آنها را به فکر تثبیت میزان تولید اعضا ( فریز نفتی) انداخته تا از ورود نفت بیشتر به بازار اشباع شده مصرف جلوگیری کنند.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

ضرورت بازنگری قیمت نفت در بودجه ۹۴

وزارت نفت پارسال همزمان با تدوین لایحه بودجه سال ۱۳۹۳ به استناد علائم دریافتی از بازارهای جهانی و احتمال سقوط بهای نفت در دنیا به مسئولان دولت توصیه کرده بود که بهای فروش هربشکه نفت در لایحه بودجه را بیشتر از ۷۵ دلار تعیین نکنند، ولی مخالفت سایر اعضای هیات وزیران با این پیشنهاد سبب شد تا بهای نفت در بودجه امسال ۱۰۰ دلار در نظر گرفته شود.

 

اوپک رو در روی 2 گزینه

یکصد و شصت وششمین اجلاس وزرای نفت اوپک فردا در شهر وین اتریش)مقر این سازمان(در حالی برگزار می شود که بحران سقوط قیمت ها در بازار، وحدت میان اعضا و ادامه اقتداراین سازمان را در نظام تأمین انرژی جهانی هدف گیری کرده است. در چنین شرایط حساسی، هرگونه تصمیم گیری اشتباه از سوی اعضای اوپک می تواند وضعیت وخیم بازار جهانی نفت را ناگوارتر و احتمال افول قدرت این سازمان را در نظام تأمین انرژی بیشتر کند.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

بازار جهانی نفت در انتظار تصمیمات اوپک

یکصد و شصت وششمین اجلاس وزرای نفت اوپک که پس فردا در مقر این سازمان در شهر وین اتریش برگزار می شود، یکی از حساس ترین جلسات این سازمان در سال های اخیر خواهد بود. زیرا هرگونه برآورد و تصمیم گیری اشتباه از سوی اعضای اوپک می تواند وضع وخیم بازار جهانی نفت را که از سه ماه پیش آغاز شده است، ناگوارتر کند.