نقد انیمیشن "پا کوچولو"
کمپانی های هالیوود به تازگی انیمیشنی را روانه بازار کرده اند که علیرغم جلوه های زیبای کامپیوتری و داستان سنگین و جذاب خود، کودکان را با اندیشه های دین گریزانه سکولاریسم آشنا می کند.
داستان انیمیشن SMALL FOOT یا پا کوچولو در جامعه ای ناشناخته و برای موجوداتی تخیلی با اندامی پشمالو و پاهای بزرگ رخ می دهد که به شدت تحت آموزه های شبه مذهبی حاکم متعصب خود قرار دارند.
رهبر جامعه که در این انیمیشن از آن به عنوان STONEKEEPER یا "سنگ نگهدار اعظم" نامبرده می شود، بر اساس فرامین مقدسی که روی اوراق سنگی حک شده و از رهبران قبلی برای تمامی نسل های آینده به میراث مانده، مسئول تعیین خیر و صلاح افراد و حراست از اعتقادات اجتماعی است.
سنگ نگهدار اعظم هرگونه تخطی از فرامین سنگی و ایجاد شک و شبهه در مورد درستی آنها را به مثابه ارتداد قلمداد کرده و فرد سئوال کننده را به تبعید محکوم می کند.
او که وجود جامعه ای به غیر از دهکده بزرگ پاها را نفی می کند، هرگونه تلاش برای یافتن دیگر جوامع و آشنایی با افکار و اعتقادات آنها را خلافی بزرگ می داند. به همین دلیل برای جلوگیری از ایجاد رابطه میان ساکنان دهکده با انسانهایی که در دنیای خارج زندگی می کنند، بخارهایی تولید می کند تا همچون ابر جلوی دید حقیقت جوی مردم را بگیرد و مانع از افشای موقعیت مکانی آنها و بر ملا شدن اعتقاداتشان شود. وی حتی از ترساندن پیروان خود نسبت به محیط بیرون و القای دشمنی دیگران با آنها فروگذار نیست تا مبادا توسعه ارتباطات اجتماعی موجب تضعیف اقتدار او شود.
در مقابل این شخصیت متعصب، یکی از جوانان دهکده که به طور تصادفی با یک انسان کوچک پا برخورد داشته است و سعی می کند جامعه ای فراتر از دهکده کوچک خود را به اطرافیان نشان دهد، قرار دارد.
وی برای اثبات ادعای خود، نه تنها در نوشته های حک شده روی اوراق سنگی تردید می کند، بلکه به ترغیب دیگر جوانان کنجکاو و حقیقت طلب (که مردم دهکده از آنها به عنوان افراد دیوانه و خیالاتی نام می برند) دیوار ابر را پشت سر می گذارد و وارد جامعه انسانها می شود.
این اختلاف دیدگاه بین نسل جدید با پیشوای مذهبی دهکده، سرانجام به پیروزی جامعه جوانان و اثبات وجود جوامع پیرامون با اندیشه ای صلح جویانه خاتمه می یابد.
نکته قابل تأمل در این انیمیشن، استفاده کارگردان از برخی نمادهای اسلامی برای دهکده سنگی است تا در ذهن بیننده، تعصبات جامعه مسلمان را به پیروی از علمای خود ربط دهد.
در این فیلم سردر ورودی دهکده سنگی عیناً شبیه میدان مرکزی بغداد (یکی از شهرهای اسلامی) و نحوه بیداری مردم و اطلاع عموم از طلوع آفتاب همانند اذان صبح به تصویر کشیده شده است. حتی شخصی که باید شروع صبحگاهان را به مردم دهکده خبر دهد، ناگزیر است بر اساس یک سنت ارزشمند و مقدس هر روز قبل از طلوع آفتاب، سر خود را به یک قطعه سنگ بکوبد که این رفتار او به نوعی تمثیل تمسخرکننده نمازصبح مسلمانان است.
داستان ها سکولار ظرف پنج سال اخیر در بین انیمیشن های کامپیوتری رواج فراوانی یافته و بنگاه های سینمایی هالیوود از این طریق تفکر نسل آینده را هدف گرفته اند.
نوشته: کامران نرجه
خبرنگار اقتصادی روزنامه اطلاعات، فارغ التحصیل علوم ارتباطات اجتماعی، مدرس دوره های کوتاه مدت روابط عمومی، مولف مجموعه کتب بازارشناسی کشورهای اسلامی، کارشناس خبری در حوزه بازرگانی و ، مسکن و حمل و نقل، سردبير سابق ماهنامه چهارراه