تجربه غلط محاسبات منابع اب

می گویند داشتن آرمان های بزرگ، اصلی ترین موتور محرکه پیشرفت انسانهاست. آنها که از کودکی به اهداف بزرگ و جایگاه رفیع می اندیشند، با ممارست علمی و عملی به خواسته خود خواهند رسید و شگفتی خواهند آفرید. اما اگر این آرمانگرایی مبتنی بر ویژگی های واقعی نباشد و یا در اجرا به موانع محاسبه نشده برخورد کند، آرزوی افراد مبدل به رویا پردازی خواهد شد و چه بسا این خام اندیشی و بزرگ پنداری، انسان را از آنچه که هست نیز تنزل دهد.

برنامه های توسعه نیزعیناً از همین قانون پیروی می کنند. اگر اهداف ترسیم شده یک جامعه با واقعیات اقلیمی، جغرافیایی و فرهنگی آن جامعه تطابق نداشته و یا در اجرا با مشکلات محاسبه نشده سیاسی و اقتصادی برخورد کنند، بطور یقین شکست خواهند خورد و سرمایه های فراوانی را به هدر می دهند که جبران آنها در آینده غیرممکن است.

بررسی 11 برنامه پنجساله توسعه اقتصادی و اجتماعی در عمر 74 ساله نظام برنامه ریزی کشور نشان می دهد که عمده ناکامی های ایران به ویژه در حوضه پیشرفت های مبتنی بر منابع آبی، مرهون همین خود بزرگ پنداری ها و رویا پردازی های برنامه ریزان است.

ایران کشوری است که در کمربند بیابانی دنیا مستقر شده و به گواه اسناد کشف شده در کشفیات باستان شناسی از 8 هزار سال قبل تاکنون با مشکل خشکسالی و کم آبی روبرو بوده است. این اقلیم خشک و کویری درهیچ زمانی، مناسب رفتارهای مبتنی بر مصرف آب زیاد نبوده و فرهنگ زندگی مردم نیز در طول قرون متمادی با این شرایط خاص منطبق شده و به نوعی عقلانیت اقلیمی در مورد منابع و مصارف آبی اطراف خود رسیده اند.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید

بحرانی که از آن غافلیم

هیات دولت از دیروز به دستور رئیس جمهوری در جلسات چند شیفته کار بررسی و تدوین مفاد پیش نویس لایحه برنامه پنجساله هفتم توسعه را آغاز کرده است؛ این درحالی است که برخی از دستگاه های اجرایی هنوز پیشنهادهای خود را برای هدف گذاری توسعه ۵ ساله بخش های مختلف به دولت ارائه نداده اند و بیم آن می رود که در خلال تدوین سند اصلی، اهمیت این موضوعات نادیده گرفته شود.

یکی از این موضوعات بسیار مهم در روند تدوین برنامه پنجساله هفتم توسعه اقتصادی و اجتماعی، موضوع «بهره وری منابع آب و صیانت از ثروت های این بخش برای نسل های آینده» است.

تغییرات اقلیمی، خشکسالی های پی درپی و کاهش شدید منابع آبی کشور از یکسو و مصارف غیربهره ورانه آب در بخش های کشاورزی، صنعتی و خانگی از سوی دیگر باعث شده تا نگرانی های جدی برای تأمین آب پایدار کشور در سال های آینده ایجاد شود.

شیب نزولی حجم ذخایر رو سطحی و زیرزمینی به همراه مسابقه روزافزون مصرف آب در کشور، آینده حیات زیست محیطی در فلات ایران را با تردیدهای جدی روبرو کرده و ضرورت برنامه ریزی برای صیانت از منابع موجود را توصیه می کند.

چالش های حکمرانی آب در کشور که به دلایل مختلف مدیریتی یا با منشأ طبیعی (خشکسالی ها و تغییر اقلیم) ظرف سال های اخیر ایجاد شده، وجود بحران در این بخش را بر همگان آشکار ساخته و میانگین مصرف آب در بخش های مختلف را به حدود ۳ برابر استاندارد جهانی افزایش داده است. کاستن از اشتهای کاذب مصرف آب در ایران و حرکت به سمت مدیریت بهتر منابع آبی جز با تدوین انگیزه های لازم در طول دوره پنجساله برنامه هفتم توسعه محقق نمی شود.

برای مشاهده ادامه این نوشتار کلیک کنید