تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت چهلم

علاقمندم بخش پاياني اين سلسله گزارش را به معرفي يکي ديگر از زمينه هاي همکاري اقتصادي ميان ايران و پاکستان اختصاص دهم که احتمالا از ديد بسياري از سرمايه گذاران کشورمان مغفول مانده است .

درمسير بازگشت از دفتر سروزيري ايالت پنجاب به هتل « آواري » ، متوجه انباشت مقادير قابل توجهي زباله در اطراف شهر لاهور شدم . زباله هايي که احتمالا در نوبت سوختن و معدوم سازي بودند و طرح جامعي براي بازيافت آنها وجود نداشت . به گفته مقامات محلي در ايالت پنجاب 4 مرکز بازيافت زباله وجود دارد که 3 مورد از آنها توسط اروپايي ها احداث شده ، با اين حال پنجاب همچنان نيازمند ايجاد مراکز بازيافت بيشتر و مکانيزاسيون صنايع بازيافتي است .

پاکستان با وجود قريب به 200 ميليون نفر جمعيت يکي از بزرگترين توليدکنندگان زباله هاي قابل بازيافت در آسيا به شمار مي رود و هرگونه سرمايه گذاري در ايجاد صنايع بازيافتي در اين کشور به دليل حجم بالاي زباله ، کاملا سودآور است .

به اعتراف يکي از مسئولان اتاق بازرگاني لاهور سال گذشته تعدادي از صنعتگران پنجاب براي استفاده از تجارب ايران در زمينه بازيافت زباله به شهر مشهد سفر کردند ،ولي توافقات صورت گرفته با ايراني ها براي توسعه صنايع بازيافت در اين ايالت هنوز اجرايي نشده است.

پنجاب همچنين پتانسيل بالايي براي راه اندازي تورهاي گردشگري دارد. به ويژه آنکه مردم اين ايالت شيفته سفر به ايران هستند و زيارت بقاع متبرکه مشهد ، شيراز و قم آرزوي آنهاست . اين نکته در لابه لاي مذاکرات اغلب نمايندگان تشکل هاي صنفي و صنعتي پاکستان با اعضاي هيات تجاري ايران مشهود بود .

عمده تجار و صنعتگران پاکستان تقاضاي افزايش مدت رواديد سفر به ايران و امکان بازديد از شهرهاي مـذهبـي کشورمان را داشتند که البته تصميم گيري در اين مورد به عهده مسئولان وزارت خارجه است .

سفر به پاکستان چهره جديدي از اقتصاد اين کشور را براي فعالان بخش خصوصي ايران نمايان ساخت . بدون شک مهمترين دستاورد اين سفر کشف زمينه هاي جديد همکاري اقتصادي ميان دو کشوربود که شرح تمامي آنها در حوصله اين گزارش نيست .

همکاري هاي قبلي ايران و پاکستان برمبناي توافقنامه هاي رسمي ميان دولت هاي متبوع شامل امور حمل و نقل زميني ، هوايي ، دريايي ، ريلي، تسهيلات گمرکي ودربخش صنعتي شامل صنايع سيمان، شکرسازي ، پالايشگاه ، ماشين سازي ، کشاورزي و انرژي بوده است . اما اين سفر نشان داد که هنوز زمينه هاي فراواني براي توسعه همکاري هاي اقتصادي بين دو کشور وجود دارد که نيازمند شناسايي است .

شناخت اين استعدادهاي نهفته و انتقال اطلاعات مربوط به آن ها نيازمند تلاش بيشتر دفاتراقتصادي و رايزن هاي بازرگاني ايران در پاکستان است . اما تجارب اين سفر نشان داد ظرفيت دفاتر اقتصادي ايران در اين کشور بيشتر در خدمت امور فرهنگي و سياسي است تا موارد اقتصادي و شايد همين مساله باعث شده تا تجار و صنعتگران ايران از پاکستان و پتانسيل هاي همکاري اقتصادي با اين کشور ، شناخت ناقصي داشته باشند .

گام جديدي که اتاق بازرگاني ، صنايع ، معادن و کشاورزي تهران براي اعزام هيات هاي بازارشناسي و بازاريابي به کشورهاي اطراف برداشته ، تلاش موثري براي اصلاح اين مشکل و همچنين بهره برداري مطلوب از استعدادهاي ناشناخته روابط تجاري و صنعتي با کشورهاي همسايه است .

والسلام

نوشته: کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات چهارشنبه ۲۴ آبان 1391 درج شده است .

 

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت سی و نهم

ديدار با وزيراقتصاد ايالت پنجاب براي اعضاي هيات اعزامي ايران ، مهمترين ملاقات در سفر به پاکستان بود . جلسه اي که با هماهنگي کنسولگري کـشـورمـان در لاهـور تـدارک ديـده شـده بـود و مي‌توانست نقش تعيين کننده اي در موفقيت اين سفر تجاري داشته باشد .

دکتر مجتبي شجاع الرحمان 45 ساله علاوه بر تصدي پست وزارت اقتصاد در ايالت پنجاب ، وزير آموزش و پرورش ، آموزش عالي ، حمل و نقل و مخابرات اين ايالت فدرال هم بود .

ملاقات هيات ايراني با اين مقام دولتي که بيش از 3 ساعت به طول انجاميد ، در محل دفتر سروزير پنجاب و در ميان تدابير شديد امنيتي ارتش پاکستان انجام شد . حتي خبرنگاران معتبر پاکستان هم به دليل محدوديت اعمال شده از سوي پليس اجازه ورود به محل مذاکرات را نداشتند ، البته خوشبختانه اين محدوديت ها شامل من به عنوان يکي از اعضاي هيات ايراني نشد و توانستم تجهيزات تصويربرداري همراهم را به داخل جلسه ببرم و پس از خاتمه مذاکرات هم مشروح گفتگوها و همچنين تصاوير لازم را در اختيار خبرنگاران پاکستاني بگذارم .

شجاع الرحمان در ابتداي اين جلسه با استقبال از پيشنهاد ايران براي تامين منابع مالي ساخت نيروگاه هاي خورشيدي در لاهور تعهد کرد موافقت دولت مرکزي پاکستان را براي برقراري پرواز هاي مستقيم شرکت هواپيمايي « آسمان » و شرکت هواپيمايي « ماهان » بين تهران و لاور جلب کند .

وي همچنين از مذاکرات هيات ايراني با طرف هاي پنجابي براي مشارکت در تجهيز 500 هزار خانه اين ايالت به برق خورشيدي استقبال کرد و ادامه داد پيشنهاد ايران براي تامين منابع مالي اين پروژه کاملا قابل توجه است.

شجاع الرحمان در بخش ديگري از سخنان خود به همکاري ايالت پنجاب با سازمان همياري هاي شهر مشهد در احداث يک کشتارگاه صنعتي در اين ايالت اشاره کرد و گفت : اين مجتمع عظيم صنعتي با سرمايه اي معادل 7/1 ميليارد روپيه در حال ساخت است و بزودي به بهره برداري خواهد رسيد . ضمن آنکه همکاري هاي علمي و تحقيقاتي ميان پژوهشگاه لاهور با موسسه سرم سازي رازي در توليد داروهاي دامي از مدتها قبل ادامه دارد .وي همچنين به سرمايه گذاري گروهي از صنعتگران ايران در اکتشاف کوارتز از ايالت پنجاب اشاره کرد و گفت : اين قبيل طرح هاي در دست اجرا نشان مي دهد که ظرفيت همکاري مشترک ميان ايالت پنجاب و شهرهاي مختلف ايران وجود دارد . رئيس اتاق بازرگاني تهران هم در اين ديدار ضمن ارائه گزارشي جامع از توافقات صورت گرفته با طرف هاي پاکستاني گفت : ايران براي راه اندازي نيروگاه هاي برق آبي در شمال پنجاب بزودي هياتي کارشناسي به اين ايالت اعزام خواهد کرد .

وي به نمايندگي از شرکت هاي ايراني درگير با اجراي پروژه هاي برق خورشيدي در پاکستان تعهد کرد ايران دانش فني توليد سلول هاي خورشيدي را به پاکستان منتقل مي کند .وي گفت : در مذاکرات صورت گرفته با پاکستاني ها قرار شد تا ايران با در اختيار گرفتن يک معدن زغال سنگ در ايالت پنجاب يک نيروگاه حرارتي 200 مگاواتي در اين ايالت بسازد. همچنين ايران موضوع ساخت يک نيروگاه حرارتي 200 مگاواتي ديگر را در مظفر آباد پنجاب با استفاده از زغال سنگ انتقالي از ايالت بلوچستان مورد بررسي قرار مي دهد .

وي گفت : ايران پيش از اين براي صادرات 1000 مگاوات برق به پاکستان به توافق رسيده است . ضمن آنکه خط انتقال برق ايران به « گوادر » پاکستان توسط فعالان بخش خصوصي تا يک سال و نيم ديگر به بهره برداري خواهد رسيد . علاوه برآن سال گذشته قرارداد احداث نيروگاه هاي بادي در کراچي توسط بخش خصوصي ايران منعقد شده است .

نوشته: کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات سه شنبه ۲۳ آبان 1391 درج شده است .

 

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت سی و هشتم

سفر به ايالت پنجاب براي نمايندگان شرکت هاي نفتي حاضر در تيم اعزامي ايران بسيار مفيد بود . چرا که آنهابراي تبادل کالاهاي نفتي با مواد غذايي و صادرات ماهانه 10 هزار تن گوگرد به پاکستان با شرکاي پنجابي خود به توافق رسيدند.

نمايندگان مجتمع پتروشيمي خارک که همراه هيات عالي رتبه تجاري و صنعتي از سوي اتاق بازرگاني ، صنايع ، معادن و کشاورزي تهران به پاکستان سفر کرده بودند، در مذاکره با واردکنندگان پاکستاني توافق کردند ماهانه 10 هزار تن گوگرد و مقادير معتنابهي ال . ان . جي به اين کشور صادر کنند.

مجتمع پتروشيمي خارک که محصول گوگرد آن در دنيا رتبه اول را کسب کرده است، با ظرفيت توليد سالانه يک ميليون تن انواع محصولات پتروشيمي نظير متانول ، گوگرد ، پروپان ، بوتان و گسولين و همچنين با استفاده از دو اسکله اختصاصي براي پهلوگيري کشتي هاي با ظرفيت حمل 40 هزار تن تاکنون موفق به صدور محصولات پتروشيمي به بازار هاي چين ، عراق، تايوان ، هند ، ژاپن و کره شده است و از اين پس محصولات خود را بصورت مستمر به پاکستان ارسال خواهد کرد.

در همين مذاکرات قرار شد به منظور نهايي کـردن تـوافقـات حـاصله نمايندگاني از شرکت بي ، بي ، ان پاکستان به تهران سفر مي کنند.

پاکستان هم اينک نياز خود به گوگرد را از بازار روسيه تامين مي کند ولي با توجه به مسافت کمتر ميان ايران و پاکستان ، واردات گوگرد از مجتمع پتروشيمي خارک براي پاکستان داراي صرفه اقتصادي است .

از سوي ديگر اين کشور که براي راه اندازي نيروگاه‌هاي گاز خود از کود استفاده مي‌کند ،ناچار است براي توليد کود مورد نياز خود در بخش کشاورزي اوره را از ساير کشورها وارد کند.

وزير تحقيقات و امنيت غذايي پاکستان اخيرا اعلام کرد که قرار است پاکستان در عوض صادرات گندم به ايران، از اين کشور کود دريافت کند که قيمت هر تن آن در بازار جهاني در حال حاضر 399 دلار است.

وي گفت : اگرچه خواهان خريد مقادير زيادي کود اوره از ايران هستيم ،ولي محدوديت هاي مبادله مالي ميان دوکشور اجازه خريد بيش از 300 هزار تن را نمي دهد .

هرچند ايران چنين توافقي را انکار کرده، ولي اعزام يک هيات مذاکره کننده از سوي وزارت صنعت ، معدن و تجارت به پاکستان براي بررسي کيفيت گندم پاکستان که اوايل آبان امسال صورت گرفت ، نشان مي دهد که دو طرف به چنين معامله اي راغب هستند .

پاکستان در حوزه توليدات پتروشيمي ايران علاوه بر گوگرد و کود اوره به اتيلن و متانول هم نياز دارد که بايد روي صادرات آن به پاکستان بازاريابي کنيم .

شرکت صنايع پتروشيمي پاک پاکستان به عنوان تنها توليد کننده پلي استايرن در اين کشور از اواسط تابستان امسال فروش اين محصول را در بازار داخلي آغاز کرده ولي ظرفيت 100 هزارتني توليد اين مجتمع در کراچي کفاف تمام نيازمندي هاي پاکستان را نمي دهد .بررسي هاي اقتصادي نشان مي دهد که تقاضاي پلي استايرن در حال حاضر در پاکستان رو به افزايش است و همين مساله باعث شده تا قيمت اين محصول روز به روز در بازار پاکستان افزايش يابد .

نوشته: کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات دوشنبه ۲۲ آبان 1391 درج شده است .

 

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت سی و هفتم

تجار و صنعتگران ايران در ادامه مذاکرات خود در ايالت پنجاب با حضور در اتاق بازرگاني و صنايع لاهور از نزديک با شرکاي تجاري و صنعتي خود در اين ايالت آشنا شدند . جلسه گفتگو ميان تجار در اتاق لاهور يکي از شلوغ ترين ديدارهاي هيات ايراني در سفر به پاکستان بود و در خلال آن صنعتگران بخش خصوصي لاهور برقراري پرواز مستقيم ميان اين منطقه با تهران را درخواست کردند .

قيصر عرفان شيخ رئيس اتاق بازرگاني و صنايع لاهور که در انتهاي دوره تصدي خود بر اين تشکل بزرگ اقتصادي بسر مي برد ، در اين ديدار از ايراني ها خواست که موانع انتقال پول به پاکستان و بالعکس را برطرف کنند تا سطح تجارت دو منطقه افزايش يابد .

از سوي ديگر در اين ديدار تفاهم نامه همکاري هاي اقتصادي اتاق هاي بازرگاني و صنايع تهران و لاهور ميان يحيي آل اسحاق رئيس اتاق بازرگاني تهران و عرفان قيصر شيخ رئيس اتاق بازرگاني و صنايع لاهور به امضا رسيد.

در اين تفاهم نامه دو طرف برهمکاري با يکديگر در زمينه تبادل اطلاعات تجاري از فعالان بخش خصوصي يکديگر و همچنين برگزاري نمايشگاه هاي تخصصي کالاهاي توليدي پاکستان در تهران و مصنوعات ايران در لاهور به توافق رسيدند. تهران و لاهور همچنين براي افزايش سطح تبادلات بازرگاني با يکديگر به 2 ميليارد دلار در سال توافق کردند .

علاوه بر آن قرار شد يک کميته مشترک از سوي اتاق هاي بازرگاني تهران و لاهور براي پيگيري توافقات انجام شده و عملياتي کردن آنها تشکيل شود.

گروهي از تجار فيصل آباد هم که براي مذاکره با اعضاي هيات ايران به لاهور آمده بودند ، در ديدار جداگانه اي در محل سرکنسولگري کشورمان خواستار تثبيت تعرفه گمرکي واردات ميوه از پاکستان در ايران و ايجاد خطوط اتوبوسراني براي حمل و نقل مسافر ميان ايران و پنجاب شدند .

تجار شهر فيصل آباد همچنين با بي اعتنايي به تحريم هاي اقتصادي عليه ايران اعلام کردند که مناسبات بازرگاني خود را با کشورمان افزايش مي دهند .

« مزمل سلطان » رئيس اتاق بازرگاني و صنايع فيصل آباد در اين جلسه تاکيد کرد که پاکستان آمادگي دارد تمامي نيازهاي صنايع نساجي ايران را در زمينه نخ هاي پنبه اي و الياف مصنوعي ، ويسکوز و رنگ هاي نساجي تامين کند.

دکتر آل اسحاق رئيس اتاق تهران هم در اين ديدارها با اشاره به عزم فعالان اقتصادي بخش خصوصي دو کشور براي ارتقا سطح مناسبات اقتصادي في مابين گفت: تجار لاهور مي توانند در اين برهه از زمان فرصت را غنيمت بشمارند و از فضاي به وجود آمده در شرايط تحريم ايران براي توسعه و تحکيم روابط بازرگاني با ايران بهره گيري کنند.وي همچنين از تجار لاهور و فيصل آباد براي ايجاد رابطه با مجامع امور صنفي توليدي و خدماتي تهران دعوت به عمل آورد تا اصناف دو کشور در پي ريزي الگوي جديد اقتصادي ايران و پاکستان نقش آفرين شوند .رئيس اتاق بازرگاني تهران با استقبال از همکاري ميان فعالان بخش خصوصي ايران و پاکستان در زمينه صنايع نساجي پذيرفت تا يک هيات ويژه از مديران صنايع نساجي ايران براي يافتن راههاي توسعه همکاري با اين کشور بزودي به فيصل آباد عزيمت کند .

نوشته: کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات یکشنبه ۲۱ آبان 1391 درج شده است .

 

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت سی و ششم

مذاکره اعضاي هيات ايران در سازمان سرمايه گذاري و تجارت پاکستان که ساختمان آن در يکي از محلات ديپلماتيک و مرفه نشين لاهور واقع است و نيروهاي مسلح و امنيتي به شدت از آن حفاظت مي کنند ، بيش از 3 ساعت به طول انجاميد ، به گونه اي که در خلال گفتگوها تمامي شرايط و ضوابط سرمايه گذاري در اين کشور براي اعضاي هيات تشريح شد .

جو امنيتي و نظامي حاکم بر ساختمان محل مذاکرات به قدري سنگين بود که ورود و خروج از سازمان را بسيار دشوار مي کرد . دهها نيروي مسلح با انواع تجهيزات ضد عمليات تروريستي در گوشه و کنار اين ساختمان و در اطراف خودروهاي حامل هيات ايراني کمين کرده و مسيرهاي منتهي به اين ساختمان را از فواصل دور با استفاده از موانع فيزيکي مسدود کرده بودند. نيروهاي پليس حتي در داخل ساختمان و پشت در اتاق مذاکرات از عبورو مرور کارمندان سازمان توسعه سرمايه گذاري و تجارت پاکستان ممانعت مي کردند تا گفتگوها در نهايت ايمني برگزار شود.

مسئولان پاکستاني در اين ديدار بارها بر ارائه زمين رايگان به ايرانيان علاقمند به سرمايه گذاري در شهرک هاي صنعتي پنجاب و تسهيل برخي مقررات مالياتي تاکيد کردند . البته اين تسهيلات بخشي از توافقات صورت گرفته ميان مسئولان عالي رتبه سياسي دو کشور بود که براي نخستين مرتبه از سوي سازمان سرمايه گذاري و تجارت پاکستان اعلام مي شد .

« آصف علي زرداري » رئيس جمهوري پاکستان که چندي قبل به منظور شرکت در شانزدهمين اجلاس سران کشورهاي عضو جنبش عدم تعهد به تهران سفر کرده بود ، پس از مذاکره با دکتر محمود احمدي نژادرئيس جمهوري کشورمان نسبت به ارائه تسهيلات ويژه به سرمايه گذاران ايراني قول مساعد داد و در بازگشت به پاکستان فرمان ارائه اين تسهيلات را صادر کرد . تسهيلاتي که با هدف تشويق سرمايه گذاران ايراني به مشارکت در تامين انرژي الکتريکي واحداث خط لوله انتقال گاز به پاکستان در نظر گرفته شده است .

اين تسهيلات ، فقط چند روز پس از تصويب در هيات دولت پاکستان ،اعضاي هيات اعزامي ايران را به مشارکت در طرحهاي عمراني اين کشور تشويق کرد به گونه اي که دکتريحيي آل اسحاق رئيس اتاق بازرگاني ، صنايع ، معادن و کشاورزي تهران در مذاکره با مفتاح اسماعيل رئيس سازمان توسعه سرمايه گذاري و تجارت پاکستان با توجه به تسهيلات اخير از آمادگي فعالان بخش خصوصي کشورمان براي سرمايه گذاري در استخراج زغال سنگ در ايالت پنجاب خبر داد و گفت : بخش خصوصي ايران تمايل دارد که با در اختيار گرفتن يکي از معادن زغال سنگ پنجاب و با استفاده از ذخاير اکتشافي اين معدن ، اقدام به راه اندازي يک نيروگاه برق کند .

انعکاس گسترده اين پيشنهاد در روزنامه ها و شبکه هاي راديويي و تلويزيوني پاکستان ، حکايت از استقبال مردم اين کشور از طرح مذکور داشت و گروهاي مذاکره کننده را به پيگيري جدي توافقات حاصل شده ترغيب کرد .

سازمان توسعه سرمايه گذاري و تجارت پاکستان هم از اين پيشنهاد به شدت استقبال کرد و به ميمنت اين توافق ضيافت ويژه اي ترتيب داد که فرداي آن روز در هتل کونتيننتال ( مشهورترين هتل ديپلماتيک پاکستان ) با حضور اعضاي هيات ايراني برگزار شد .

نوشته: کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات شنبه ۲۰ آبان 1391 درج شده است .

 

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت سی و پنجم

نخستين دور مذاکرات اعضاي هيات تجاري و صنعتي ايران با شرکاي تجاري خود در ايالت پنجاب از صبح چهارشنبه 22 شهريور ( مصادف با 12 سپتامبر ) در محل سازمان توسعه سرمايه گذاري

و تجارت آغاز شد. اين مذاکرات نخستين گفتگوي رسمي هيات ايراني در پاکستان براي کسب اطلاعات از چگونگي سرمايه گذاري صنعتي در اين کشور بود و شرايط همکاري مشترک در حوزه خدمات فني و مهندسي را مشخص کرد . فعالان بخش خصوصي ايران به واسطه اطلاعات کسب شده در اين مذاکرات ، آمادگي خود را براي صنعتي سازي دامپروري و ايجاد صنايع تبدلي کشاورزي در ايالت پنجاب اعلام کردند .

سازمان توسعه سرمايه گذاري و تجارت پاکستان يک نهاد دولتي است و دکترمفتاح اسماعيل معاون سروزير ايالت پنجاب رياست اين سازمان را به عهده دارد .

دکتراسماعيل در همان بدو گفتگو به اعضاي هيات ايراني اعلام کرد : پنجاب به تمامي فعالان اقتصادي ايراني مايل به حضور در اين ايالت بدون دريافت هزينه ، زمين صنعتي اهدا مي کند و از هرگونه همکاري مشترک تجاري و صنعتي حمايت مي کند .وي گفت : پنجاب آمادگي کامل براي تامين گوشت ، برنج ، گندم ، ميوه و صيفي جات مورد نياز ايران را دارد و در مقابل خواستار استفاده از توانمندي هاي ايران در زمينه توليد برق ، نوسازي صنايع کشاورزي و اکتشاف معادن است .

مفتاح اسماعيل ادامه داد : پنجاب به عنوان پرجمعيت ترين ايالت پاکستان با 100 ميليون نفر سکنه حدود 65 درصد از توليد کشاورزي اين کشور را به عهده دارد و مي تواند شريک مناسبي براي ايران در دسترسي به بازار کشورهاي اطراف باشد .

سرمايه گذاري خارجي در پاکستان شامل هرگونه فعاليت صنعتي در حوزه توليد ، فرآوري و توزيع کالا مي شود و مطابق قانون ، دولت براي سرمايه گذاران داخلي و خارجي رفتاري مساوي دارد . البته در برخي از موارد محدوديت هايي

وجود دارد . به عنوان مثال دولت فدرال ، قدرت اجازه دادن يا ندادن به سرمايه گذاري هاي خارجي يا حتي تعطيل کردن فعاليت هاي صنعتي خارجيان را براي خود محفوظ نگه داشته و مداخله دولت مرکزي در اين قبيل تصميم گيري ها را کاسته است.

طبق قانون حمايت از سرمايه گذاري در پاکستان ، هرگونه سرمايه گذاري خارجي در زمينه توليد کالاهايي که شرايط اقتصادي و اجتماعي پاکستان به آن نياز داشته باشد و همچنين اکتشاف ، تجهيز و استفاده بهتر از منابع ملي اين کشور مجاز است . همچنين سرمايه گذاري خارجي در جهت تقويت موازنه پرداخت پاکستان و طرح هايي که به توسعه اقتصادي اين کشور کمک کند ، امکان پذير

است .بر اساس قانون سرمايه گذاري داخلي و خارجي ، هر فرد حقيقي و حقوقي مي تواند تا 100 درصد مالکيت واحد صنعتي خود را داشته باشد.

در حوزه خدمات هم سرمايه گذاري خارجي در پاکستان شامل فعاليت هاي عمراني ، حمل و نقل و همچنين ارتباطات مي شود که طبق قانون مقدار سرمايه گذاري افراد خارجي در اين قبيل طرح هاي خدماتي نبايد کمتر از 5/0 ميليون دلار آمريکا باشد.ضمن آنکه خارجي ها مي توانند فقط تا سقف 60 درصد از سرمايه گذاري هاي خدماتي و سود حاصله را داشته باشند و 40 درصد مابقي بايد در اختيار افراد پاکستاني باشد .

نوشته: کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات پنجشنبه 18 آبان 1391 درج شده است .

تجارت پارسی در اردو بازار( گزارش سفر به پاکستان) قسمت سی و چهارم

اعضاي هيات تجاري و صنعتي ايران با ورود به فرودگاه علامه اقبال و پس از استقبال رسمي توسط حسين بني اسدي سرکنسول ايران در لاهور و محسن رضا بخاري رئيس سابق اتاق بازرگاني و صنايع لاهور به محل اقامت خود در هتل « آواري» منتقل شدند.

شهر تاريخي لاهور که قدمت زندگي در آن به حدود 2000 سال قبل باز مي گردد ،از دوره حکومت ايلخانان مغول به کاخ ها ، قلعه ها ، باغها و مساجد بسيار زيبا آراسته شده و باوجود گذشت صدها سال از دوره سلاطين گورکاني ، همچنان به يک موزه وسيع از ابنيه باستاني شبيه است .

شهر لاهور که حدود 5/9 ميليون نفر جمعيت دارد ، با وسعتي قريب به 600 کيلومتر مربع از شمال به شهر «گوجرانواله » ، از جنوب به شهر « قصور» ، از شرق به مرز هندوستان و شهر «آمريتسار» در اين کشور و همچنين از غرب به شهرهاي « شيخوپوره » و «چنيوت » منتهي است .

اين شهر به عنوان کانون فعاليت هاي مذهبي، سياسي و محل برگزاري گردهمايي هاي علمي و فرهنگي پاکستان داراي دهها دانشگاه بزرگ و معتبر است .

از مهمترين دانشگاههاي لاهور مي توان به دانشگاه پزشکي ، مهندسي، علوم انساني و علوم پايه اشاره کرد که جزو قديمي ترين مراکز دانشگاهي در شبه قاره هند هستند .

اين شهر به خاطر نزديکي با مرز هند از اهميت نظامي ويژه اي برخوردار است ، به همين دليل بيشتر پادگان هاي نظامي پاکستان در اين منطقه مستقرند .

در واقع لاهور يک کانون عظيم اجتماع نيروهاي مسلح پاکستان در جوار مرز دشمن ديرين اين کشور – هندوستان – است .

با اين حال حضور گسترده ابنيه و تجهيزات نظامي در اين شهر به بافت زيباي خيابانها و بلوارهاي پر درخت لاهور لطمه اي نزده و از جاذبه هاي توريستي آن نکاسته است .

خيابانهاي بزرگي نظير « مال » ، « جيل » ، «فيروزپور » ، « هال » ، « وحدت » ، « راوي » و «گلبرگ » که يکي از ديگري تميزتر و زيباتر هستند و سايه سار درختان آنها شباهت زيادي به بلوار چهارباغ اصفهان و خيابان وليعصر تهران دارد.

هنگامي که چشم انداز مجموعه کاخهاي « باغ شاليمار»، « قلعه پادشاهي » ، « چوبرجي» و شکوه و عظـمت «موتي مسجد» را به جلوه هاي لاهور مي افزاييم ، مي توان به شاهکار معماري مشرق زمين در ايجاد اين شهر پي برد .

لاهور همچنين مدفن بزرگمرد جهان اسلام «علامه محمد اقبال » است که مقام معظم رهبري او را ستاره بلند اقبال مشرق مي خوانند و در مورد اين اديب شهير مي گويند : « اقبال لاهوري با استغنايي که دارد در مقابل دنيايي سرفرود نمي آورد ، اما دو زانو در مقابل ملت اسلام نشسته ، التماس مي کند که بيا خودت را بشناس ، بيا به خودت برگرد و بيا سخن قرآن را بشنو »

شايد روح والاي اين انديشمند بزرگ و نگرش هاي جاويدان فرهنگي اقبال دراين شهر باعث شده که مردم لاهور جزو باسواد ترين جمعيت پاکستان باشند .

هم اينک 24 نشريه بصورت روزانه و 30 نشريه بصورت هفتگي با شمارگاني بيش از 2 ميليون نسخه در لاهور منتشر مي شود که شاخص مناسبي براي ارزيابي رتبه فرهنگي اين منطقه است.

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات چهارشنبه ۱۷ آبان 1391 درج شده است .

تجارت پارسی در اردو بازار( گزارش سفر به پاکستان) قسمت سی و سوم

بررسي جديدترين آمار منتشره از سوي مرکز آمار اقتصادي پاکستان نشان مي دهد که ايالت پنـجـاب در سال گــذشته ميـلادي از مـجمـوع 24 ميليون تن گندم توليدي در کل کشور 5/17 ميليون تن را به خود اختصاص داده است . اين رقم حدود 5/1 برابر کل ظرفيت توليد گندم در ايران است . پنجاب همچنين 4 ميليون تن از مجموع 7 ميليون تن برنج توليدي پاکستان را در مزارع خود پرورش مي دهد که حدود 2 برابر ظرفيت توليد انواع برنج در ايران است .

اين ايالت در سال 2011 ميلادي 7/8 ميليون تن پنبه توليد کرد که حدود 67 درصد از کل پنبه توليدي پاکستان بود .

از سوي ديگر پاکستان در سال گذشته ميلادي 5/3 ميليون تن دانه ذرت توليد کرد که حداقل 2/8ميليون تن از آن در ايالت پنجاب استحصال شد . شاخص ديگري نشان مي دهد پنجاب در اين سال 87 درصد از نخود توليدي پاکستان را پرورش داد و در ميان 5 توليد کننده بزرگ نخود جهان قرار گرفت .

اين آمارها از استعداد فوق العاده توليد کشاورزي در ايالت پنجاب حکايت دارد . ايالتي که به تنهايي سالانه 5/1 ميليون تن انبه و دو ميليون تن انواع مرکبات به بازار عرضه مي کند .

طرح « انقلاب ژني » که از چهار سال قبل در پاکستان و به ويژه در ايالت پنجاب به اجرا گذاشته شده ، موفق به افزايش قابل توجه توليد محصولات کشاورزي شده است . اين طرح در حوزه توليد پنبه با استفـاده از نوعي باکتري که نياز مزارع را به حشره کش هاي شيميايي کم مي کند ، باعث بالارفتن حجم توليد به 18 تا 20 ميليون عدل در سال شده و راندمان توليد در هکتار را حدود 50 درصد افزايش داده است . دولت پاکستان قصد دارد با توسعه بکارگيري اين شيوه در مورد ساير محصولات کشاورزي به يکي از بزرگترين صادرکنندگان محصولات کشاورزي در آسيا تبديل شود .

در بعد صنايع کشاورزي هم ايالت پنجاب بسيار پيشروست . بالغ بر 2 ميليون تن از مجموع 5/3 ميليون تن شکر توليدي پاکستان در سال گذشته ميلادي در کارخانجات پنجاب استحصال شده اند . ضمن آنکه اين ايالت پارسال 435 هزار تن جوش شيرين ، 200 هزار تن سود سوزآور و 410 هزار تن کاغذ در واحدهاي صنعتي خود توليد کرد .

واحدهاي صنعتي کوچک و متوسط نساجي در پنجاب سال قبل موفق به توليد 380 هزار مترمربع انواع پارچه شدند که در مقايسه با توليد صنايع نساجي در کشورما ، رقم قابل ملاحظه اي است .

پنجاب در حوزه دامپروري هم توانايي هاي بالايي دارد . آمارها نشان مي دهد که سال قبل اين ايالت موفق به پرورش 15 ميليون راس گاو، 18 ميليون راس گاوميش ، 5/6 ميليون راس گوسفند، 20 ميليون راس بز و 5/2 ميليون راس ساير انواع چارپايان اهلي شد. اين حجم از توليد دام ، پتانسيل بالايي براي صادرات گوشت به کشورهاي اطراف در پنجاب ايجاد کرده است . اتفاقا تجار و صنعتگران پنجاب در خلال اين سفر و در مذاکرات خود با اعضاي هيات تجاري و صنعتي اعزامي ايران بارها خواستار صادرات گوشت به کشورمان و تامين تمامي واردات مواد پروتئيني ايران شدند.

البته واردات گوشت از پاکستان مستلزم ارتقاي کيفيت بهداشتي دامهاي صادراتي اين کشور است .

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات سه شنبه ۱۶ آبان 1391 درج شده است .

تجارت پارسی در اردو بازار( گزارش سفر به پاکستان) قسمت سی و دوم

ايالت پنجاب به وسعت 259 هزار و 362 کيلومتر مربع در شمال شرقي پاکستان به مرکزيت شهر لاهور شامل 35 بخش ( فرمانداري ) است . از ميان شهرهاي مهم اين ايالت که مجموعا 100 ميليون نفر جمعيت دارند ،مي توان به «لاهور » ، « مولتان » ، « فيصل آباد » ، « سيالکوت » ، « گجرات» ، « جهلم » ، « بهاولپور » ، «راولپندي» ، «رحيم يار خان » و « دير غازي خان» اشاره کرد .

پنجاب هم همانند ساير ايالات فدرالي پاکستان ضمن هماهنـگي نـظامي و ارتبـاطـات بـين الملل با دولت مرکزي ، در مابقي امور سياسي و اقتصادي بصورت مستقل اداره مي شود .

به عبارت ديگر حکمران ( استاندار ) که از سوي رئيس جمهوري تعيين مي شود ،به عنوان بالاترين مقام تشريفاتي اين ايالت ، فقط در تدوين سياست ها و امور جاري نقش آفرين است .

اين پست هم اينک در اختيار « سردار محمد لطيف کهوسه » وکيل برجسته عضو حزب مردم اسـت کـه سه سال قبل پس از ترور حکمران قبلي « سلمان تاثير » به اين سمت برگزيده شد .

ازسوي ديگر ،بالاترين مقام اجرايي اين ايالت به عنوان سر وزير در اختيار « ميان محمد شهباز شريف » رئيس حزب مسلم ليگ و برادر کوچک نواز شريف ( نخست وزير اسبق پاکستان ) است .

کابينه شهباز شريف 9 وزير دارد که همگي عضو حزب مسلم ليگ هستند . در همين حال مجلس ايالت پنجاب با 371 کرسي که نيمي از نمايندگان آن در همين حزب عضويت دارند ، زير نظر « رانا محمد اقبال خان » اداره مي شود .

درواقع ايالت پنجاب را بايد پايگاه قدرت حزب مسلم ليگ ( رقيب اصلي حزب حاکم مردم) دانست و توجه به اين مطلب در تصميم هاي تجاري و صنعتي بسيار مهم است .

پنجاب همانند ايالت سند نقش بسيار بالايي در توليد ناخالص داخلي پاکستان دارد. طبق جديدترين برآورد اين ايالت 90 درصد از کل کاغذ مصرفي ، 75 درصد از کود کشاورزي ، 40 درصد از شکر ، 63 درصد از شير ،47 درصد از گوشت گاو ، 70 درصد از گوشت مرغ و نزديک به 80 درصد از محصولات کشاورزي پاکستان را توليد مي کند .

پنجاب با وجود 4 هزار مرکز صنعتي کوچک و خانگي ، 11 هزار و 850 واحد نساجي ، 7 هزار واحد پنبه زني و 6 هزار و 380 واحد توليد مواد خام کشاورزي نقش بسزايي در صادرات مصنوعات حوزه کشاورزي و نساجي پاکستان دارد .

سيستم آبياري کشاورزي اين ايالت که توسط انگلستان ايجاد شده است ، گسترده ترين سيستم آبياري جهان به شمار مي رود و به 75 درصد از اراضي پنجاب که زير کشت گندم ، پنبه ، برنج ، نيشکر ، ذرت ، دانه هاي روغني ، حبوب و انواع ميوه و سبزيجات قرار دارند ، آبرساني مي کند .

حجم بارش باران در اغلب فصول سال در اين منطقه به حدي بالاست که معمولا منجر به بروز سيلاب هاي ويرانگر مي شود . سيل دو سال قبل در اين منطقه که بيش از 2 هزار کشته و 3 هزار زخمي برجا گذاشت ،منطقه اي به وسعت 160 هزار کيلومتر مربع را به عمق 5/1 متر زير آب برد و يک ميليون و 250 هزار واحد مسکوني را تخريب کرد .

ايالت پنجاب علاوه بر استعدادهاي کشاورزي، از لحاظ ذخايرمعدني هم بسيار غني است و معادن ارزشمندي از زغال سنگ ، نمک معدني ، دولوميت، گچ و سيليس دارد .

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات دوشنبه  ۱۵ آبان 1391 درجه شده است .

تجارت پارسی در اردو بازار( گزارش سفر به پاکستان) قسمت سی و یکم

هيات اقتصادي ايران با اتمام ديدارها و مذاکرات خود در ايالت سند در سومين روز سفر به پاکستان ، راهي ايالت پنجاب ( دومين استان بزرگ پاکستان ) شد . پرواز شماره 406شرکت هواپيمايي Air Blue با صرف يک ساعت و 45 دقيقه زمان مسافت 1600 کيلومتري ميان سند و پنجاب را طي کرد و به همراه اعضاي هيات ايران ، ساعت 11شب وارد فرودگاه بين المللي لاهور شد.

اگر چه مسئولان شرکت هاي هواپيمايي کشورمان معمولا نسبت به انتقادهاي رسانه اي واکنش نشان مي دهند و همواره منکر کاهش سطح خدمات پروازي خود به مسافران در سالهاي اخيرهستند ،ولي انصافاٌ مقايسه کيفيت خدمات شرکت هواپيمايي Air Blueکه يکي از ايرلاين هاي گمنام آسيايي و خط دوم هوايي کشورتوسعه نيافته پاکستـان اسـت ،بـا سـطـح خدمات بهترين شرکت هاي هواپيمايي ما ، چيزي جز افسوس در دل نمي گذارد .

فرودگاه علامه اقبال که يکي از پرتردد ترين فرودگاههاي پاکستان به شمار مي رود ، دو باند پروازي ( يکي به طول 3310 متر و ديگري به طول 2900 متر ) و 3 پايانه مسافري با 10 کانتر ويژه دارد .

همچنين 75 هزار مترمربع فضاي پارکينگ ، تاکسي وي و آپرون اين فرودگاه زمينه خدمات دهي همزمان به 30 فروند هواپيما را فراهم آورده است .

هم اينک حداقل 18 خط هوايي از سوي شرکت هاي ايرآسيا ، PIA ، امارات ، گلف اير،Gerry Dnata ، هند ، کويت ، قطر ، سعودي ، رويال ، شاهين ، تاي ، سنگاپور ، Air blue ، الاتحاد ، لوفت هانزا ، ماهان و ازبکستان ميان فرودگاه علامه اقبال و شهرهاي کپنهاک ، جده ، مسقط ، دوبي ، دمام ، دهلي ، منچستر ، دوحه ، ابوظبي ، رياض ، کويت ، شارجه ، تاشکند ، بارسلون ، لندن ، مدينه ، بانکوک ، تهران ، کوالالامپور ، نيويورک ، تورنتو و اسلو برقرار است.

از سوي ديگر شرکت هاي هواپيمايي PIA، شاهين و Air Blue از طريق اين فرودگاه به مسيرهاي داخلي اسلام آباد ، کراچي ، مولتان ، کويته، بهاولپور ، رحيم يارخان ، پيشاور ، درگزي خان و سوکور پرواز دارند .

ساختمان پايانه مسافري فرودگاه علامه اقبال معماري سنتي به سبک بناهاي شرقي دارد که هر بيننده اي را به خود جذب مي کند . از سوي ديگر اين نوع معماري با بافت ابنيه شهر لاهور که مملو از کاخ ها ، مساجد و موزه هاي باستاني است ، کاملا تطبيق دارد .

اين شهر زيبا و سرسبز هنگام ورود هيات اقتصادي ايران زير بارش شديد باران ، هوايي کاملا گرم داشت .

بارندگي سنگيني که ظرف 2 روز منجر به بروز سيل در شهرها و روستاهاي اين ايالت شد و حداقل 26 کشته برجا گذاشت . اين نوع شرايط جوي بهترين معرف وضع آب و هوايي ايالت پنجاب در روزهاي آخر تابستان است . ايالتي که در منطقه حاصلخيز جلگه پنج آب (رودخانه هاي جهلم، چناب، راوي ، ستلوج و بياس ) در شمال غربي شبه قاره هند قرار دارد و منظره اراضي جنگلي و مرتعي آن خيره کننده است . همين ويژگي دمايي و آب و هوايي ،پنجاب را به قطب توليد محصولات زراعي در شبه قاره هند تبديل کرده و معيشت مردم اين ناحيه را بر مبناي توليد کشاورزي بنا نهاده است .

ايالت پنجاب به ويژه در بخش هاي شمالي که با منطقه کشمير و وزيرستان داراي مرز مشترک است ، زمستان هايي سرد دارد و هرچه به بخش هاي شرقي و جنوبي آن پيش مي رويم ، آب و هوا گرم و مرطوب مي شود

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات دوشنبه آبان 1391 درجه شده است .

تجارت پارسی در اردو بازار( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت سی ام

اعضاي هيات تجاري و صنعتي ايران در آخرين روز اقامت خود در ايالت سند و در خلال بازديد از موزه و مقبره «محمد علي جناح » - قائد اعظم - که اتفاقا با سالروز درگذشت اين بزرگمرد جهان اسلام همزمان شده بود ، فرصتي براي جمع بندي نتايج سفر خود به اين ايالت يافتند .

به اعتقاد اغلب اعضاي هيات ، ايالت سند به عنوان قطب اقتصادي پاکستان که از لحاظ جغرافيايي يک پنجم اين کشور را شامل مي شود ، ظرفيت هاي فراواني براي همکاري با ايران دارد . پيشرفت صنايع بندري ، شيلاتي ، نساجي و کشاورزي اين ايالت زمينه همکاري اقتصادي با ايران را مهيا کرده و در مقابل ،انگيزه لازم براي مشارکت سرمايه گذاران ايراني را در طرح هاي صنعتي اين منطقه به وجود آورده است .

در بخش کشاورزي ايالت سند هم اينک بازده توليد محصولات نظير پنبه به 730 کيلو گرم ، برنج 3000 کيلو گرم، نيشکر 58 هزار و 500 کيلوگرم ، ذرت 560 کيلوگرم ، گندم 3500 کيلوگرم ، جو 565 کيلوگرم ، نخود 1100 کيلو گرم و تنباکو به 1300 کيلوگرم در هکتار رسيده است که شاخص خوبي از نظر توسعه کشاورزي محسوب مي شود . علاوه بر اين ،توليد صنايع شيلاتي ايالت سند به حدود 220 هزار تن در سال رسيده که پتانسيل خوبي براي سرمايه گذاران صنايع غذايي ايران است .

اين ايالت با وجود گستردگي جغرافيايي و تنوع فعاليت هاي عمراني فقط توان توليد 2 ميليون و 950 هزار تن سيمان را در سال دارد که مي تواند انگيزه لازم را براي سرمايه گذاري بخش خصوصي ايران در راه اندازي کارخانجات سيمان فراهم کند .

دولت فدرال سند در نظر دارد تا در پنج شهر در اين استان شامل کراچي، حيدرآباد، سکهر، لارکانه و ميرپور با ايجاد شرکت هاي بزرگ ،سرعت توسعه اقتصادي را افزايش دهد . اين مساله فرصت مناسبي براي صنايع ايران به منظور همکاري با اين شرکت هاي توسعه اي است .

همچنين خط لوله انتقال گاز صادراتي ايران به پاکستان که يک سال و نيم ديگر به بهره برداري خواهد رسيد ، در ادامه مسير خود در خاک پاکستان از اين ايالت عبور مي کند و فرصت مناسبي براي صدور خدمات شرکت هاي مهندسي ايران فراهم خواهد ساخت .

بر اساس قرارداد 25 ساله ميان ايران و پاکستان بايد تا فروردين 1393 (2014 ميلادي) سالانه 8/7 ميليارد متر مکعب گاز طبيعي کشورمان به اين همسايه شرقي صادر شود.سرانه مصرف گاز در ايالت سند 245 مترمکعب در سال است .

در حوزه صادرات نفت و فرآورده هاي وابسته هم استان سند مشتري خوبي براي توليدات کشورمان است . دولت پاکستان اخيرا براي خريد يک ميليون و 60 هزار تن نفت کوره و بنزين از همسايگان خود اعلام آمادگي کرده است .

اين کشور با وجود ظرفيت توليد پالايشي حدود 400 هزار بشکه در روز که عمدتا در استان سند مستقر است،همچنان وابستگي شديدي به واردات فرآورده هاي نفتي دارد و ايران مي تواند بخش قابل توجهي از نيازهاي وارداتي پاکستان را تامين کند .با اين همه شناخت دقيق و برقراري رابطه با شاخص هاي اقتصادي ايالت سند نياز به کارمطالعاتي بيشتر از سوي نمايندگي سياسي ايران دراين منطقه دارد . تقويت رايزن بازرگاني ايران در کراچي موجب تهيه آمار و اطلاعات مناسب جهت همکاري با اين ايالت و دسترسي شرکت هاي ايراني به اخبار مناقصات و مزايده هاي صنعتي اين منطقه مي شود . همچنين به نظر مي رسد تعامل بيشتر ميان اتاق هاي بازرگاني ايران با اتاق هاي بازرگاني مستقر در اين ايالت فرصت هاي جديد همکاري مشترک بين دو کشور را ايجاد مي کند .

نوشته : کامران نرجه

 این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات پنجشنبه 11 آبان 1391 درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت بیست و نهم

بعد ازظهر سومين روز سفر به پاکستان موفق به ديدار با « پير مظهر الحق » وزير آموزش و پرورش و معاون سر وزير ايالت سند شديم .

دکتر « الحق » يکي از وزراي پر سابقه در کابينه ايالت سند است که اطلاعات وسيعي در حوزه سياسي و اقتصادي دارد . دفتر کار او ساختماني قديمي و مجلل است که اتاقهاي فراواني دارد . در مقابل هر اتاق تعدادي کارمند با لباس هاي سنتي مردم پاکستان به رسم احترام و اداي تشريفات ايستاده اند.

مردان قد بلندي که لباس سفيد و دستار زرشکي به تن دارند . وزير آموزش و پرورش ايالت سند هم درجلسه گفتگو با هيات تجار و صنعتگران ايران لباسي سنتي به تن داشت و به هنگام ورود « يحيي آل اسحاق » رئيس اتاق بازرگاني تهران و « عبد العلي عبدالهي » سر کنسول کشورمان به گرمي از آن استقبال کرد .

مذاکراه با معاون سروزير ايالت سند از ساعت 5 بعد از ظهر آغاز شد و در طول جلسه دو بار برق ساختمان قطع شد . تاريکي اتاق مذاکرات بهانه خوبي براي درخواست وزير آموزش و پرورش از هيات ايراني براي سرمايه گذاري در صنعت برق پاکستان بود .

پير مظهر الحق که با حوصله فراوان به گزارش اعضاي هيات اعزامي ايران به پاکستان در مورد مذاکرات صورت گرفته در کراچي گوش مي کرد و از لابه لاي صحبت ها نکات مهم را يادداشت برمي داشت ، صحبت هاي خود را با اظهار تمايل شديد دولت سند به ايجاد رابطه اقتصادي با ايران آغاز کرد .

وي گفت : اساسي ترين نياز اقتصادي و اجتماعي امروز مردم پاکستان تامين انرژي الکتريکي است .

وي ادامه داد : ما آمادگي کامل داريم تا با همکاري برادران ايراني به راه اندازي نيروگاه هاي برق بادي ، آفتابي و زغال سنگ اقدام کنيم .

وي با اشاره به مشوق هاي درنظر گرفته شده براي سرمايه گذاران ايراني در راه اندازي نيروگاه هاي برق گفت : سرمايه گذاري در منطقه آزاد تجاري و صنعتي در 50 کيلومتري فرودگاه کراچي از پرداخت هرگونه ماليات معاف است.

وزير آموزش و پرورش سند با اشاره به اينکه زمين لازم براي سرمايه گذاري ايران در زمينه احداث نيروگاه 50 مگاواتي در اين ايالت فراهم شده است، گفت: با اجراي اين پروژه 100 ميليون دلاري که ظرف 3 سال برق مورد نياز 1250 هکتار از اراضي پاکستان را تامين مي کند ، همکاري هاي اقتصادي و تجاري ايران و پاکستان بيش از پيش گسترش خواهد يافت .

دکتر آل اسحاق هم در اين ديدار با اشاره به اقدامات قبلي ايران براي تامين انرژي برق پاکستان گفت ، در سالهاي اخير در خصوص صادرات تجهيزات برقي به كشور پاكستان در مرحله اول 34 ژنراتور به اين كشور صادر شده است.

وي ادامه داد: ما به خوبي واقفيم که پاكستان حدود 5000 تا 6000 مگاوات كسري برق دارد و روزانه 17 تا 22 ساعت با قطع برق مواجه است.

وي با تاكيد بر اين‌كه پيمانكاران در بخش خصوصي و دولتي مي‌توانند در اين حوزه فعاليت كنند، خاطرنشان كرد: در حال حاضر قراردادهايي در رابطه با انتقال و توسعه برق به كشور پاكستان منعقد شده است.

وي در پايان درباره ايجاد نيروگاه‌هاي برق در كشور پاكستان توسط ايران تصريح كرد: ما مذاكرات اوليه براي ايجاد يك نيروگاه 200 مگاواتي از طريق معادن زغال سنگ پاكستان را انجام داده‌ايم و به زودي مقدمات اجراي كار فراهم مي‌شود.

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزناکه اطلاعات چهارشنبه 10 آبان 1391 درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان) قسمت بیست و هشتم

هنگام بازگشت از محل اتاق بازرگاني و صنايع کراچي به هتل ماريوت فرصتي فراهم شد تا بازديد کوتاهي از بازار شهرداشته باشم . بازارهاي کراچي الگو گرفته از معماري شرق هستند و درون بافت مسکوني شهر قرار دارند . تقريبا در تمامي خيابان ها و معابر ، واحد هاي صنفي کوچک و بزرگي ديده مي شوند که رسته شغلي آنها با يکديگر متفاوت است . به عبارت ديگر در اين شهر کمتر اصناف هم رسته کنارهم ايجاد شده اند و تنوع رسته ها موجب توزيع مناسب خدمات صنفي در سراسر شهر شده است . البته در برخي محلات تعداد واحدهاي صنفي و تمرکز رسته اي آنها بيشتر از ديگر محلات است .

آمارها نشان مي دهد که در کراچي حدود 400 هزار واحد صنفي توليدي و توزيعي وجود دارد که قدر مسلم تعداد مغازه هاي توزيعي به مراتب بيشتر از اصناف توليدي است .

در بازار خيابان « اقبال » گوشت گوسفند کيلويي 500 روپيه (معادل 2/5 دلار) و گوشت گوساله کيلويي 350 روپيه (معادل6/3 دلار) فروخته مي شد . همچنين هر کيلو برنج باسماتي اعلا 130 روپيه ( معادل 36/1 دلار ) قيمت داشت. در بازار خيابان « خالد وليد » هم قيمت ها چندان با خيابان « اقبال » متفاوت نبود ، ضمن آنکه به راحتي مي شد يک کيلو گوشت سينه مرغ را 295 روپيه ( معادل 09/3 دلار ) خريد .

همچنين قيمت برخي ديگراز کالاها و خدمات در کراچي به شرح زير بود : بطري يک ليتري شير پرچرب 77 روپيه ( معادل 85/0 دلار) ، نان سفيد و تازه هر کيلو 70 روپيه ( معادل 71/0 دلار ) ، بسته 12 عددي تخم مرغ 90 روپيه ( معادل 94/0 دلار) ، پنير سفيد و تازه هر کيلو 362 روپيه ( معادل 7/3 دلار ) ، يک کيلو سيب 109 روپيه ( معادل 14/1 دلار ) ، ، پرتقال درشت هر کيلو 65 روپيه ( معادل 99/0 دلار ) ، گوجه فرنگي مرغوب هر کيلو 35 روپيه ( معادل 36/0 دلار ) ، سيب زميني هر کيلو 30/29 روپيه ( معادل 30/0 دلار )، بطري 5/1 ليتري آب آشاميدني 40 روپيه ( معادل 42/0 دلار ) ، وروديه تاکسي 50 روپيه ( معادل 52/0 دلار ) ، بليت اتوبوس درون شهري 20 روپيه ( معادل 21/0 دلار ) ، اجاره ماهانه يک دستگاه آپارتمان يکخوابه با امکانات آب ، برق ، تلفن ، گاز و پارکينگ در مرکز شهر 7500 روپيه ( معادل 79 دلار ) ، اجاره ماهانه آپارتمان مشابه در مناطق بيرون از شهر 5882 روپيه ( معادل 62 دلار ) ، قيمت خريد هر متر مربع آپارتمان در مرکز شهر با تمام امکانات 90 هزار روپيه ( معادل 943 دلار ) ، قيمت خريد هر مترمربع آپارتمان در خارج از شهر با تمامي امکانات 36 هزار و 500 روپيه ( معادل 382 دلار ).

اما آنچه که بيش از هر شاخص ديگري براي تصميم گيري در مورد سرمايه گذاري صنعتي در کراچي اهميت دارد، دستمزد کارگر ساده است. طبق جديدترين اطلاعات دستمزد کارگر ساده ساختماني در کراچي روزانه 400 روپيه (معادل 2/4 دلار ) است که نسبتا به حداقل دستمزد کارگر ساده در ايران تفاوت قابل توجهي دارد . به همين دليل مي توان گفت توليد کالا به لحاظ هزينه نيروي کار در پاکستان ارزان تر از ايران خواهد بود .

از سوي ديگر قوانين کارگري در پاکستان بسيار ساده تر از ايران است و براي کارفرمايان واحدهاي صنعتي صرفه بيشتري دارد . در شهرهايي مانند کراچي هزينه بيمه و ماليات نيروي کار به مراتب کمتر از ايران است ضمن آنکه کارفرمايان مجبور به پرداخت حقوق روزهاي تعطيل و پاداش هاي مشابه آنچه که در قانون کار ايران وجود دارد ، نيستند .

نوشته : کامران نرجه

 این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات سه شنبه 9 آبان 1391 درج شده است

 

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت بیست و ششم

تجار و صنعتگران کراچي که از لحظه ورود هيات اقتصادي ايران به پاکستان براي مذاکره مستقيم با اعضاي اين گروه اعلام آمادگي کرده بودند ، بالاخره با تدارک يک همايش ويژه در حضور نمايندگان بخش خصوصي کشورمان از توسعه مبادلات بازرگاني با ايران استقبال کردند.

ساختمان اتاق بازرگاني و صنايع کراچي که محل برپايي اين همايش بزرگ اقتصادي در سومين روز سفر هيات ايراني به پاکستان بود ، در مرکز اين شهر قرار دارد و پيش از جدايي پاکستان از هند توسط « مهاتما گاندي» رهبر فقيد هندوستان بنا شده است . جلوه هاي باستاني اين ساختمان در يکي از محلات بسيار شلوغ و فقير نشين شهر به حدي زياد است که هربيننده اي را مسحور مي کند . حتي باران سيل آساي کـراچـي هـم کـه بي وقفه از شب قبل مي باريد، نتوانست مانع توقف اعضاي هيات ايراني در کوچه هاي اطراف اين بناي زيبا و تماشاي آن شود.

در طبقه دوم اين عمارت قديمي جمع کثيري از واردکنندگان ، صادرکنندگان ، توليد کنندگان و نمايندگان بخش هاي خدماتي کراچي به همراه تعداد زيادي از خبرنگاران رسانه هاي گروهي پاکستان از ساعت ها قبل به انتظار ما نشسته بودند و به محض ورود اعضاي هيات ايراني مذاکرات دو طرف آغاز شد . در اين نشست تفاهم نامه همکاري هاي دو جانبه اتاق هاي بازرگاني تهران و کراچي به امضا روساي اين دو تشکل بزرگ رسيد و در آن طرفين بر تقويت روابط اقتصادي اعضا با طرف هاي مقابل و همچنين شرکت در نمايشگاههاي تجاري يکديگر تاکيد کرده اند.

اتاق هاي تهران و کراچي همچنين بر ضرورت تبادل اطلاعات تجاري و اعزام هيات هاي مشترک اقتصادي بين يکديگر به تفاهم رسيدند .

از سوي ديگر در اين جلسه دکتر ابرار احمد رئيس اتاق بازرگاني و صنايع کراچي خواستار تشکيل اتاق مشترک تجاري ميان کراچي و تهران شد و گفت: فعالان اقتصادي و دستگاههاي مختلف تجاري و صنعتي پاکستان براي ادامه همکاري با ايران از سوي دولت آمريکا سخت تحت فشار هستند ، با اين حال تجار و صنعتگران کراچي منافع واقعي خود را در ناديده انگاشتن تحريم هاي تجاري ايران و توسعه روابط اقتصادي با مردم اين کشور مي بينند.

وي همچنين از اعضاي هيات اعزامي اتاق بازرگاني تهران به کراچي خواست تا در طرح توليد برق از زغال سنگ براي رفع کمبود انرژي الکتريکي پاکستان مشارکت کنند . ابرار احمدبه نمايندگي از تمامي تجار و صنعتگران کراچي قاطعانه از خريد گاز از ايران و مشارکت در طرح احداث خط لوله صادرات گاز ايران به کشورش حمايت و با واردات گاز از ترکمنستان مخالفت کرد .

وي گفت : فعالان اقتصادي کراچي به دولت مرکزي پاکستان اعلام کرده اند که براي تامين گاز ايالت سند از جانب ايران حاضر به تحمل فشارهاي منفي آمريکا هستند و به هيچ وجه از خواسته خود مبني بر ضرورت همکاري با ايران دست بر نخواهند داشت.دکتر احمد گفت : واردات گاز از ترکمنستان که هزاران کيلومتر از ايالت سند فاصله دارد ، منطقي نيست و براي مصرف کنندگان پاکستاني بسيار پرهزينه خواهد بود . در حالي که خريد گاز ايران در فاصله اي به مراتب کمتر از ترکمنستان نيازهاي صنعتي و خانگي ايالت سند را برطرف مي کند.

وي ادامه داد :هر کشوري که مي خواهد از نظر نظامي خود مختار باشد بايد اقتصاد خود را تقويت کند . اما پاکستان به تقويت نظامي نياز ندارد ، زيرا نا امني‌ها و حملات تروريستي در اين کشور از سوي کشورهاي بيگانه طراحي مي شود و هدفي جز کاستن از سرعت رشد اقتصادي پاکستان ندارد . بنابر اين پاکستان بايد به دنبال تقويت اقتصاد خود و همچنين گسترش روابط تجاري و صنعتي با همسايگان خود باشد و از فشارهاي آمريکا براي همکاري نکردن با ايران نهراسد .دکتر احمد تاکيد کرد که کشورش چهارمين توليد کننده شير و دومين دارنده ذخاير زغال سنگ دنياست . پاکستان در بخش نساجي و چرم هم جزو برترين کـشورهاي جهان مـحسوب مي‌شود و قادر است بسياري از نيازهاي غذايي و صنعتي ايران را تامين کند .

نوشته : کامران نرجه

 این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات یکشنبه 7 آبان 1391 درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت بیست و پنجم

سومين روز از سفر هيات تجاري ايران به پاکستان با ديدار نماينده مقام معظم رهبري در اين کشور آغاز شد. دفتر حضرت آيت الله سيد ابوالفضل بهاء الديني در يکي از محلات مرکزي شهر که مرکز تجمع شيعيان کراچي است ، قرار دارد . تمامي خيابانها و کوچه هاي اطراف اين محل مملو از عکس ها و بيانات امام خميني (ره) و همچنين مقام معظم رهبري است که به زبانهاي اردو و انگليسي روي تابلوها و ديوارها نوشته شده است . محله اي شلوغ با معابري تنگ که اغلب خانه و مغازه هاي آن با بيرق هاي رنگي مزين به نام مبارک سيد الشهدا وحضرت ابوالفضل العباس (ع) مزين شده اند.

حضور و ماموريت آيت الله بهاء الديني در پاکستان به بيش از دو دهه قبل باز مي گردد و دفتر ايشان از همان زمان تاکنون ، در انتهاي يکي از کوچه هاي اين محله و با فاصله نسبتا کمي از خيابان اصلي مستقر است.

ساختمان بيت و دفتر آيت الله بها الديني بناي قديمي و بسيار ساده اي است که سطح آن از کف حياط کوچک روبرو ، يکي دو پله بلندتر است ، درست همانند خود ايشان که با وجود مقام علمي و مذهبي بالا در اوج سادگي و يکرنگي هستند .

به محض ورود خودرو تشريفات کنسولگري آقاي بهاالديني براي خيرمقدم به ميهمانان ايراني خود تا مقابل در حياط آمد و به گرمي از رئيس اتاق بازرگاني تهران و کنسول کشورمان در کراچي استقبال کرد . گفتگو با ايشان در دفتر آيت الله و در حضور يکي از طلاب جوان دفتر صورت گرفت .

دکتر آل اسحاق رئيس اتاق بازرگاني ، صنايع ، معادن و کشاورزي تهران در ابتداي اين ديدار ضمن ارائه گزارشي از عزيمت هيات تجاري و صنعتي کشورمان به پاکستان بر اهميت تقويت مناسبات اقتصادي ، همگام با توسعه روابط فرهنگي دو کشور تاکيد کرد .

نماينده مقام معظم رهبري در پاکستان هم خواستار توجه دولت به استفاده از ظرفيت هاي اقتصادي مناطق مرزي دو کشور شد و با استناد به آمار 800 ميليون دلاري مناسبات اقتصادي ايران و پاکستان تصريح کرد : بايد اين حجم تجاري بين دو کشور همانطور که مقامات دولت کشورمان با پاکستاني ها توافق کردند، ارتقا يابد.

نماينده ولي فقيه در پاکستان گفت : بايد از ثروت هاي اقتصادي براي افزايش ثروت هاي معنوي و تعالي فرهنگ پاکستان بويژه جامعه 35 ميليون نفري شيعيان اين کشور بهره گرفت.

وي با اظهار گلايه نسبت به تاخير در اجراي برخي تعهدات اقتصادي ايران در پاکستان : گفت بايد در عمل به وعده هاي خود براي توسعه روابط اقتصادي با اين کشور و همچنين توسعه سرمايه گذاري درپاکستان خوش قول باشيم .

آيت الله بهاالديني افزود : امروز بازنگري در برنامه قبلي همکاري اقتصادي ايران با پاکستان ضرورت دارد وبايد نگاه جديدتري نسبت به اين بازار پيدا کرد. نگرشي که در آن تجارت يک مرحله اي جايي ندارد و همکاري هاي مستمر و چند مرحله اي تجاري و صنعتي مورد حمايت دولت ها قرار مي گيرد .

وي همچنين بستر سازي فرهنگي در پاکستان را لازمه موفقيت فعاليت هاي اقتصادي دانست و افزود : قطعا توسعه روابط تجاري و صنعتي بين دو کشور منجر به بهبود شرايط امنيتي منطقه خواهد شد .

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات شنبه 6 آبان 1391 درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت بیست و چهارم

توافقات ميان فعالان بخش خصوصي ايران و پاکستان در روزهاي نخست سفر هيات تجاري و صنعتي کشورمان به کراچي مورد توجه اغلب رسانه هاي گروهي و نشريات محلي و سراسري اين کشور قرار گرفت .

شبکه تلويزيوني اندس ( سند ) با پخش گزارشي ويژه از مذاکرات بين اتاق هاي بازرگاني تهران و کراچي به تحليل مناسبات اقتصادي ايران و پاکستان پرداخت و روزنامه هاي انگليسي و اردو زبان جنگ ، عوام تلگراف، پاکستان تايمز ، نواي وقت، تريبون، جرات، عبرت و پاكستان قومي به بررسي مذاکرات هيات ايراني با مقامات مختلف اين ايالت پرداختند .

از طرفي حسن مظاهر مدير انجمن دوستي پاکستان و ايران با برگزاري يک ميزگرد رسانه اي در محل سازمان باشگاههاي کراچي از سردبيران روزنامه هاي مهم پاکستان براي مصاحبه با رئيس اتاق بازرگاني تهران و هيات همراه دعوت به عمل آورد .

دکتر يحيي آل اسحاق رئيس اتاق بازرگاني، صنايع ، معادن و کشاورزي تهران در اين ميزگرد رسانه اي با تشريح پيشرفت هاي علمي و تکنولوژيکي اخير ايران در حوزه هاي مختلف ، تحريم هاي اقتصادي غرب را در کاهش سرعت توسعه کشورمان بي اثر خواند و گفت : ايران آماده هرگونه همکاري با پاکستان براي تامين نيازهاي اقتصادي اين کشور و استفاده از پتانسيل هاي تجاري و صنعتي آن است .

آل اسحاق به روزنامه نگاران ايالت سند گفت : ايران براي صادرات 1000 مگاوات برق به پاکستان آماده است و سرمايه گذاران ايراني از راه اندازي پروژه هاي مشترک توليد برق در ايالات مختلف پاکستان استقبال مي کنند.

بازديد از يک کارخانه نساجي در کراچي هم جزو برنامه هاي مهم هيات اعزامي ايران به پاکستان بود که به روز سوم سفرموکول شد ولي آتش سوزي صنايع «علي » در شهرک

« بلديه» به عنوان بزرگترين کارخانه نساجي ايالت سند که دست کم 289 کشته برجا گذاشت ، برنامه بازديد را به تعويق انداخت . رسانه هاي پاکستان احتمال دادند اين کارخانه براثر يک خرابکاري همزمان با سالگرد حملات تروريستي 11 سپتامبر طعمه حريق شده است .

يکي از صاحبان صنايع در ايالت سند پس از اين سانحه به خبرنگاران گفت : اغلب کارخانه ها و مراکز خريد پاکستان فاقد سازوکارهاي ايمني هستند . به همين سبب سرمايه گذاران صنعتي در اين ايالت بايد به موضوع استاندارد هاي ايمني در واحدهاي توليدي توجه کنند .

به گفته وي ،رقابت تجاري ميان صنايع پاکستان در دوره رکود اقتصاد جهاني باعث شده تا موضوع ايمني و حقوق نيروي انساني ناديده انگاشته شود .

اين يکي از بزرگترين مشکلات اقتصادي پاکستان در سالهاي اخير است که در صورت توجه نکردن به آن تمامي نظام توليد را به خطر مي اندازد.

صنايع پاکستان با توجه به بافت جمعيتي و اقتصادي اين کشور و فراواني کارگران ارزان قيمت ،به شدت وابسته به نيروي انساني هستند ولي به دليل فرسودگي تجهيزات و مشکلات امنيتي همواره در معرض خطر قرار دارند .

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات پنجشنبه 4 آبان 1391 درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت بیست و دوم

بعدازظهر دومين روز سفر هيات تجاري ايران به پاکستان به رايزني توليد کنندگان محصولات غذايي کشورمان با اتاق بازرگاني اسلامي براي سرمايه گذاري مشترک در توليد و صادرات فرآورده‌هاي غذايي با برند «حلال» به ساير کشورهاي مسلمان اختصاص داشت.

اتاق بازرگاني اسلامي از جمله نهادهاي مهم بين‌المللي بود که علاقمندي خود را به استفاده فرصت به وجود آمده در خلال سفر تجار و صنعتگران ايران به پاکستان براي ايجاد و توسعه بازار مشترک اسلامي اعلام کرد.

اين تشکل بزرگ فعالان بخش خصوصي ملل مسلمان با استقبال از انجام پروژه‌هاي فني و کشاورزي ايران در کشورهاي عضو سازمان کنفرانس اسلامي، در مذاکره با اعضاي هيات اعزامي کشورمان تعهد کرد توجه بانک توسعه اسلامي را براي مشارکت و سرمايه گذاري در طرح‌هاي کشاورزي ايران جلب مي‌کند.

خانم دکتر عطيه نوازش علي معاون دبير کل و مسئول دبيرخانه عمومي اتاق بازرگاني اسلامي در مذاکره با مهندس شاهرخ ظهيري رئيس کميسيون کشاورزي و دکتر بختياري معاون امور بين‌الملل اتاق بازرگاني تهران، از انجام طرح‌هاي کشاورزي در کشورهاي مسلمان توسط ايراني‌ها حمايت کرد.

خانم نوازش علي که جزو ديپلمات‌هاي مطرح سازمان ملل متحد در امور اقتصادي کشورهاي اسلامي و اعضاي گروه 77 به شمار مي‌رود، با ابراز خرسندي از پيشرفت‌هاي علمي و صنعتي ايران در حوزه محصولات کشاورزي و تامين غذاي حلال گفت: اين قبيل پيشرفت‌ها را مي‌توان با کمک بانک توسعه اسلامي در ديگر کشورهاي عضو سازمان کنفرانس اسلامي به اجرا گذاشت.

وي همچنين با تشريح فعاليت‌هاي اتاق بازرگاني اسلامي خواستار مشارکت بيشتر فعالان بخش خصوصي ايران در طرح‌هاي اقتصادي کشورهاي مسلمان شد.

نوازش علي با اذعان به توفيقات علمي و صنعتي ايران در حوزه کشاورزي گفت: ايران در توليد 23 محصول استراتژيک غذايي جايگاه اول تا دهم دنيا را دارد و اتاق بازرگاني اسلامي به چنين جايگاه توليدي در ميان اعضاي خود واقف است.

شايان ذکر است که ايران اخيرا موفق به اجراي طرح پرورش زيتون و کاهش دوره ثمردهي اين محصول از 7 سال به 4 سال پس از کشت نهال آن شده است. اين طرح ازسوي سازمان خواربار و کشاورزي ملل متحد «فائو» برنده جايزه ويژه شده و به پيروي از آن به ساير کشورهاي زيتون خيز دنيا توصيه شده است.

ايران همچنين در زمينه اصلاح و بهبود کشت خرما به روش ژنتيک به توفيقات علمي و صنعتي دست يافته که توجه ساير کشورهاي اسلامي را به خود جلب کرده است. آمار‌ها نشان مي‌دهند که ايران با سطح زير کشت 244 هزار هکتاري خرما در دنيا مقام اول و از نظر توليد هم با يک ميليون تن در رتبه دوم قرار دارد و سالانه 100 هزار تن از اين محصول را به خارج صادر مي‌کند.

در اين ديدار مهندس شاهرخ ظهيري رئيس کميسيون کشاورزي اتاق بازرگاني تهران در گزارشي با اشاره به توفيقات علمي و صنعتي ايران در توليد فرآورده‌هاي غذايي گفت: تقريبا يک سوم زمين‌هاي ايران قابليت کشاورزي دارد بطوري که در ايران امسال 118 ميليون تن محصول کشاورزي توليد شده و طبق برنامه پنجم توسعه اين ميزان بايد به 300 ميليون تن برسد.

وي به ظرفيت بالاي توليد شير در پاکستان اشاره کـرد و گفت: سرمايه گذاران ايران از مشارکت در راه اندازي خطوط پيشرفته توليد فرآورده‌هاي لبني در پاکستان استقبال مي‌کنند.

به گفته وي پيشرفت صنايع لبني در ايران به حدي است که هم اينک بطور منظم روزانه دهها کاميون از محصولات ما به عراق صادر مي‌شود و اگر چنين تکنولوژي صنعتي در اختيار توليد کنندگان شير در پاکستان قرار گيرد، اين کشور به يکي از بزرگترين صادرکنندگان لبنيات جهان تبديل خواهد شد.

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات سه شنبه دوم آبان 1391 درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت بیست و دوم

بعدازظهر دومين روز سفر هيات تجاري ايران به پاکستان به رايزني توليد کنندگان محصولات غذايي کشورمان با اتاق بازرگاني اسلامي براي سرمايه گذاري مشترک در توليد و صادرات فرآورده‌هاي غذايي با برند «حلال» به ساير کشورهاي مسلمان اختصاص داشت.

اتاق بازرگاني اسلامي از جمله نهادهاي مهم بين‌المللي بود که علاقمندي خود را به استفاده فرصت به وجود آمده در خلال سفر تجار و صنعتگران ايران به پاکستان براي ايجاد و توسعه بازار مشترک اسلامي اعلام کرد.

اين تشکل بزرگ فعالان بخش خصوصي ملل مسلمان با استقبال از انجام پروژه‌هاي فني و کشاورزي ايران در کشورهاي عضو سازمان کنفرانس اسلامي، در مذاکره با اعضاي هيات اعزامي کشورمان تعهد کرد توجه بانک توسعه اسلامي را براي مشارکت و سرمايه گذاري در طرح‌هاي کشاورزي ايران جلب مي‌کند.

خانم دکتر عطيه نوازش علي معاون دبير کل و مسئول دبيرخانه عمومي اتاق بازرگاني اسلامي در مذاکره با مهندس شاهرخ ظهيري رئيس کميسيون کشاورزي و دکتر بختياري معاون امور بين‌الملل اتاق بازرگاني تهران، از انجام طرح‌هاي کشاورزي در کشورهاي مسلمان توسط ايراني‌ها حمايت کرد.

خانم نوازش علي که جزو ديپلمات‌هاي مطرح سازمان ملل متحد در امور اقتصادي کشورهاي اسلامي و اعضاي گروه 77 به شمار مي‌رود، با ابراز خرسندي از پيشرفت‌هاي علمي و صنعتي ايران در حوزه محصولات کشاورزي و تامين غذاي حلال گفت: اين قبيل پيشرفت‌ها را مي‌توان با کمک بانک توسعه اسلامي در ديگر کشورهاي عضو سازمان کنفرانس اسلامي به اجرا گذاشت.

وي همچنين با تشريح فعاليت‌هاي اتاق بازرگاني اسلامي خواستار مشارکت بيشتر فعالان بخش خصوصي ايران در طرح‌هاي اقتصادي کشورهاي مسلمان شد.

نوازش علي با اذعان به توفيقات علمي و صنعتي ايران در حوزه کشاورزي گفت: ايران در توليد 23 محصول استراتژيک غذايي جايگاه اول تا دهم دنيا را دارد و اتاق بازرگاني اسلامي به چنين جايگاه توليدي در ميان اعضاي خود واقف است.

شايان ذکر است که ايران اخيرا موفق به اجراي طرح پرورش زيتون و کاهش دوره ثمردهي اين محصول از 7 سال به 4 سال پس از کشت نهال آن شده است. اين طرح ازسوي سازمان خواربار و کشاورزي ملل متحد «فائو» برنده جايزه ويژه شده و به پيروي از آن به ساير کشورهاي زيتون خيز دنيا توصيه شده است.

ايران همچنين در زمينه اصلاح و بهبود کشت خرما به روش ژنتيک به توفيقات علمي و صنعتي دست يافته که توجه ساير کشورهاي اسلامي را به خود جلب کرده است. آمار‌ها نشان مي‌دهند که ايران با سطح زير کشت 244 هزار هکتاري خرما در دنيا مقام اول و از نظر توليد هم با يک ميليون تن در رتبه دوم قرار دارد و سالانه 100 هزار تن از اين محصول را به خارج صادر مي‌کند.

در اين ديدار مهندس شاهرخ ظهيري رئيس کميسيون کشاورزي اتاق بازرگاني تهران در گزارشي با اشاره به توفيقات علمي و صنعتي ايران در توليد فرآورده‌هاي غذايي گفت: تقريبا يک سوم زمين‌هاي ايران قابليت کشاورزي دارد بطوري که در ايران امسال 118 ميليون تن محصول کشاورزي توليد شده و طبق برنامه پنجم توسعه اين ميزان بايد به 300 ميليون تن برسد.

وي به ظرفيت بالاي توليد شير در پاکستان اشاره کـرد و گفت: سرمايه گذاران ايران از مشارکت در راه اندازي خطوط پيشرفته توليد فرآورده‌هاي لبني در پاکستان استقبال مي‌کنند.

به گفته وي پيشرفت صنايع لبني در ايران به حدي است که هم اينک بطور منظم روزانه دهها کاميون از محصولات ما به عراق صادر مي‌شود و اگر چنين تکنولوژي صنعتي در اختيار توليد کنندگان شير در پاکستان قرار گيرد، اين کشور به يکي از بزرگترين صادرکنندگان لبنيات جهان تبديل خواهد شد.

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات سه شنبه دوم آبان 1391 درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت بیست و یکم

پليس کراچي اعضاي هيات ايراني را در‎ ‎بازگشت از ساختمان فدراسيون اتاق‌هاي بازرگاني و صنايع پاکستان به هتل ماريوت، از محلات مرکزي و سنتي شهر عبور داد. جايي که خيابان‌هاي شلوغ و پر ازدحام آن شباهت زيادي به بافت قديمي اطراف بازار تهران دارد.

کسبه بازار کراچي و دستفروشان بساط کالاهاي خود را درست وسط معابر عمومي پهن مي‌کنند و به همين دليل تردد خودروها و مردم با کندي صورت مي‌گيرد. ميوه فروشان و بلالي‌هاي دوره گرد هم با چهارچرخه‌هاي رنگ‌آميزي شده، مسير رفت و آمد پياده روها را سد مي‌کنند. با هر ترمز خودرو اعضاي هيات، تعداد زيادي متکدي از لابه لاي جمعيت، التماس کنان به ما نزديک مي‌شوند ولي ماموران گارد پليس آنها را عقب مي‌زنند تا مزاحم نشوند. اين بخش از کراچي را بايد شهرموتورسيکلت‌هاي دودزا و انبار زباله‌ها درميان ازدحام مردم ناميد. ‏

سيستم حمل ونقل عمومي کراچي ترکيبي ازتاکسي‌هاي بي سيم لوکس با کرايه نسبتاً بالا وتاکسي‌هاي سه چرخه موتوردار ( سايکل ريکشا ) و همچنين ميني بوس‌ها و اتوبوس‌هاي نقاشي شده‌اي است که مسافران به در و پنجره‌اش آويزان هستند. در کراچي نشستن مردان مسافر روي سقف ميني بوس‌ها يک امرعادي است. به همين دليل اغلب ميني بوس‌ها براي بالارفتن مسافران و نشستن آنها روي سقف، در پشت خود داراي نردبانهاي فلزي هستند. ‏‏ مي‌گويند حدود 35 سال قبل ناوگان حمل و نقل عمومي کراچي شامل ترامواي اسبي و اتوبوس‌هاي دو طبقه انگليسي بوده که حالا از هيچکدام خبري نيست.‏نکته جالب‌تر اينکه در خيابانهاي کراچي تعداد زيادي ايستگاه پمپ بنزين و جايگاه سوخت گاز مايع ‏CNG )‎‏ ) به فاصله 300 متر از يکديگر وجود دارد. اغلب ايستگاهها متعلق به شرکت خصوصي سوخت رسان «پاکستان استيت اويل» (پي.اس.او) هستند که بنزين را در 3 گونه مختلف به متقاضيان عرضه مي‌کند.

ظرف سه سال اخير اجراي طرح هدفمندي يارانه‌ها، قاچاق فراورده‌هاي نفتي از ايران به پاكستان را با كاهش چشم‌گيري روبرو کرده و به فعاليت ايستگاههاي سوخت‌رساني‌رونق بخشيده است. چرا که پيش از اجراي طرح هدفمندي يارانه‌ها عمده سوخت مصرفي پاکستان از ايران قاچاق مي‌شد.‏

تفاوت فاحش ميان قيمت بنزين در ايران و پاکستان پيش از اجراي طرح هدفمندي يارانه‌ها سبب شده بود تا ايالات «بلوچستان » و «سند » در همسايگي ايران، از بازارهاي اصلي قاچاق سوخت به پاكستان باشند. در سال‌هاي اخير قاچاق گسترده بنزين و گازوئيل از مرزهاي ايران به ايالات «پنجاب» و «خيبرپختونخواه » که فاصله زيادي با مرزهاي کشورمان دارند هم سرايت كرده بود.

آن زمان که قيمت بنزين در داخل ايران ليتري 100 تومان بود، به راحتي مي‌شد يک ليتر بنزين قاچاق را در کراچي حدود 40 روپيه ( 800 تومان بر اساس ارزش برابري سال 1387 ) يا به عبارت ديگر نصف قيمت واقعي بنزين در پاکستان خريداري کرد. گازوئيل 17 توماني داخل ايران هم به دليل تفاوت فاحش قيمت با گازوئيل پاکستان، بطور گسترده از مرزهاي شرقي کشور قاچاق مي‌شد و ليتري 30 روپيه ( حدود 600 تومان‎ ‎بر اساس ارزش برابري در سال 1387 ) در شهرهاي اين کشور به فروش مي‌رفت.‏‏ آمار رسمي نشان مي‌دهد تا سه سال قبل حدود 50 درصد از وسايط نقليه عمومي در كراچي از بنزين و گازوئيل ايراني استفاده مي‌کردند. پاکستان منابع نفتي قابل توجهي ندارد ولي فرآورده‌هاي وارداتي از کشورهاي حاشيه جنوبي خليج فارس را در پالايشگاههاي داخلي خود به محصولات مورد نياز تبديل مي‌کند. هم اينک ميانگين مصرف ماهانه بنزين پاکستان، 200 هزار تن است که 25 درصد آن از طريق واردات تأمين مي‌شود و بقيه آن را پالايشگران داخلي اين کشور توليد مي‌کنند. ‏قيمت فعلي بنزين سوپر نوع يک ( با اکتان بالا ) در شهرهاي پاکستان ليتري 107‏‎ ‎تا 5/108 روپيه (معادل 3000 تومان ) و قيمت گاز سي،ان،جي به ازاي هر کيلو گرم 28/99 روپيه (معادل 2900 تومان ) است. اين مساله نشان مي‌دهد که رشد ناگهاني قيمت انواع ارز در ايران، مجددا صرفه قاچاق سوخت به پاکستان را افزايش داده است و مي‌تواند به خروج گسترده سوخت از کشور تبديل شود.

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات دوشنبه اول آبان 1391 درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت بیستم

رئيس اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي تهران در ادامه برنامه‌هاي دومين روز سفرهيات تجاري ايران به پاکستان بطور اختصاصي با دکتر « طارق سعيد » رئيس شوراي مشترک بازرگاني دو کشور ديدار و گفتگو کرد. ‏

طارق سعيد يکي از مهمترين شخصيت‌هاي اقتصادي در پاکستان است که نفوذ فراواني در دستگاههاي دولتي دارد. او اگرچه دبير کل فدراسيون اتاق‌هاي بازرگاني و صنعت پاکستان، رئيس هيات مديره اتاق بازرگاني و صنايع کشورهاي در حال توسعه، مسئول هماهنگ کننده و رئيس دبيرخانه دائمي اتاق بازرگاني گروه 77، رئيس شوراي بازرگاني مشترک ايران و پاکستان و رئيس اتاق بازرگاني کشورهاي عضو كميسيون اقتصادي آسيا و اقيانوسيه است ولي پيش از اين بايد او را يک مشاور اقتصادي براي دولت پاکستان به شمار آورد.‏

وي در دوره نخست وزيري نواز شريف معاون ويژه سروزير ايالت فدرال سند بود و هنوز هم در محافل بخش خصوصي از او به عنوان کارشناس شرکاي تجاري پاکستان نام مي‌برند.‏

طارق سعيد اعتقاد بالايي به تعامل با جامعه بين المللي و توسعه روابط منطقه‌اي دارد و از سوي بخش خصوصي پاکستان عضو اغلب مجامع و تشکل‌هاي بزرگ اقتصادي است.‏

وي در آغاز گفتگو با سرپرست هيات تجاري ايران به صراحت از مشکلات فراروي بخش خصوصي کشورمان براي همکاري با تجار و صنعتگران پاکستان سخن گفت و افزود: قبل از هر پيشنهادي بايد براي حل و فصل ارتباطات بانکي دو کشور که در اثر تحريم‌هاي اقتصادي به مشکل برخورد کرده، کاري کنيم.

دکتر سعيد ادامه داد: ايران مي‌تواند تا زماني که مشکلات بانکي خود را در تجارت بين المللي برطرف نکرده، بطور موقت از گزينه تسهيلات مناطق پردازش صادرات (‏EPZ‏) در پاکستان استفاده کند. ‏

طارق سعيد گفت: وقت آن رسيده تا بخش خصوصي دو کشور نسبت به افتتاح يک بانک ايراني در پاکستان و يک بانک پاکستاني در ايران اقدام کند تا مشکلات جابجايي پول بين تجار از بين برود.‏

وي همچنين از قاچاق مرکبات، دام و گوشت، فرآورده‌هاي نفتي، ماهي و گرانول پلاستيک به عنوان مشکلات در تجارت دو جانبه نام برد و گفت: افزايش پي در پي تعرفه واردات کالا در ايران براي محصولات صادراتي پاکستان نظير مرکبات، پارچه و برنج مشکل ساز شده است. ‏

طارق سعيد گفت: ايران اخيراً تعرفه واردات مرکبات و برنج را از 45 درصد به 90 درصد افزايش داده که تاثير منفي بر صادرات رسمي محصولات پاکستان گذاشته و زمينه تشديد قاچاق اين محصولات به ايران را فراهم ساخته است. ‏

رئيس شوراي مشترک بازرگاني ايران و پاکستان پيشنهاد کرد اقلامي نظير برنج، گندم، گوشت، ميوه و سبزيجات، روغن، سنگ آهن و محصولات فولادي با تعرفه‌هاي ويژه ميان دو کشور مبادله شوند. ‏

وي همچنين از اتمام پروژه خط لوله صادرات گاز ايران به پاکستان در خاک کشورمان قدرداني کرد و گفت: فدراسيون اتاق‌هاي بازرگاني و صنايع پاکستان با جديت موضوع اتمام اين پروژه را در خاک پاکستان از دولت پيگيري و مطالبه خواهد کرد.

طارق سعيد با اظهار گلايه از تاخير ايران در صدور مجوز برپايي نمايشگاه محصولات صادراتي پاکستان خواستار برگزاري اين نمايشگاهها در تهران و مشهد شد. ‏

يحيي آل اسحاق رئيس اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي تهران در اين ديدار تعهد کرد تا در بازگشت به تهران مطالبات تجار و صنعتگران پاکستاني را از مقامات دولتي پيگيري کند و در مقابل از طارق سعيد خواست تا زمينه تعامل ميان بانک‌هاي خصوصي پاکستان با سيستم بانکي ايران را فراهم سازد.

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی درصفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات یکشنبه ۳۰ مهر ۱۳۹۱ درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت نوزدهم

مذاکره مستقيم هيات تجاري و صنعتي ايران با اعضاي فدراسيون اتاق‌هاي بازرگاني و صنعت پاکستان (‏FPCCI‏) در دومين روز از سفر به کراچي بيش از 6 ساعت به طول انجاميد و در خلال آن موضوعاتي نظير صادرات فراورده‌هاي نفتي، مواد غذايي، تجهيزات مخابراتي و محصولات پتروشيمي از ايران به پاکستان در ازاي واردات برنج، ميوه، گوشت، صيفي‌جات و لوازم يدکي ماشين آلات صنعتي از اين کشور مورد بررسي قرار گرفت.

در حاشيه مراسم ضيافت ناهار که به مناسبت ورود هيات تجاري ايران به پاکستان از سوي فدراسيون اتاق‌هاي بازرگاني و صنعت (‏FPCCI‏) برگزار شد، فرصتي پديد آمد تا با «حاجي فضل غديرخان شيراني» رئيس اين تشکل بزرگ اقتصادي در مورد مهمترين موانع همکاري‌هاي تجاري و صنعتي دو کشور گفتگو کنم.

رئيس 74 ساله فدراسيون اتاق‌هاي بازرگاني و صنعت پاکستان که يکي ازتجار برجسته ايالت بلوچستان و مسئول اتاق بازرگاني و صنايع کويته هم هست، با صبر و شکيبايي به ترجمه اردوي سئوالات من گوش مي‌کند و مي‌گويد: سالها پيش از ايران ديدن کرده ام و خاطرات خوبي از اين کشور زيبا دارم. واقعا صحيح نيست که دو ملت دوست و همسايه با اشتراکات فرهنگي و مذهبي روابط تجاري محدودي داشته باشند و نيازهاي خود را از بيگانگان تامين کنند.

شيراني مي‌گويد: من به مشکلات اقتصادي ايران واقفم اما اعتقاد دارم اگر تجار و صنعتگران بخش خصوصي همت کنند، قادرند به راحتي اين برهه سخت را پشت سر بگذارند و بدون دخالت بيگانگان با يکديگر همکاري اقتصادي داشته باشند. وي مهمترين مانع در نزديکي تجارت دو کشور به يکديگر، مسائل پولي و بانکي ناشي از تحريم‌هاي اقتصادي ايران مي‌داند و مي‌افزايد: در پاکستان مقامات دولتي هنوز به اين باور نرسيده‌اند که همکاري اقتصادي با ايران و بي توجهي به تهديدات بيگانگان به نفع مردم هر دو کشور است.

شيراني با تاکيد بر توانايي تجار پاکستان در تامين نيازهاي غذايي وارداتي ايران و صدور کالاهايي نظير گوشت و برنج از طريق مرز زميني ميرجاوه مي‌گويد: ايران توانايي بالايي در تامين انرژي الکتريکي، سوخت مصرفي و کالاهاي پتروشيمي دارد.

رئيس فدراسيون اتاق‌هاي بازرگاني و صنعت پاکستان معتقد است تجارت غير رسمي و دوري بخش خصوصي دو کشور از يکديگر باعث رشد قاچاق کالا از مبادي مرزي شده و به اعتبار کالاهاي صادراتي دو طرف لطمه زده است، در حالي که تجارت رسمي ميان اتاق‌هاي بازرگاني موجب تبادل کالاهاي با کيفيت و تداوم تجارت ميان دو کشور مي‌شود.‏

وي مي‌گويد: ايران در منطقه بلوچستان تبادلات مرزي زيادي با ما دارد ولي متاسفانه عمده گرانول‌هاي پلاستيک صادراتي از ايران به صورت قاچاق به پاکستان وارد مي‌شود. همچنين پرونده گوشت‌هاي نامرغوب صادراتي پاکستان به ايران مربوط به محموله‌هاي قاچاق است.‏شيراني از مقامات دولتي ايران و پاکستان تقاضا مي‌کند با اعمال تعرفه‌هاي ترجيحي زمينه قاچاق کالاهاي مورد نياز دو کشور را از بين ببرند.

وي درعين حال تاکيد مي‌کند بانک‌هاي خصوصي پاکستان قدرت يافتن راهکار مناسب براي تبادل پول ميان دو کشور و ناديده گرفتن تحريم‌هاي تجاري ايران را دارند. استفاده از اين شيوه نيازمند گفتگوي مقامات بانکي دو طرف با يکديگر است.

شيراني مجددا ايده تجارت پاياپاي و تهاتر کالا ميان ايران و پاکستان را مطرح مي‌کند و مي‌گويد: اعضاي اتاق‌هاي بازرگاني پاکستان قادرند در ازاي ارسال گوشت و برنج به ايران، فرآورده‌هاي نفتي و کود شيميايي وارد کنند. ‏

رئيس فدراسيون اتاق‌هاي بازرگاني و صنعت پاکستان اظهار اميدواري مي‌کند در سايه مذاکرات طرف‌هاي تجاري و صنعتي دو کشور سطح روابط اقتصادي ايران و پاکستان افزايش يابد.‏
نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات شنبه ۲۹ مهر ۱۳۹۱ درج شده است .

تجارت پارسی در اردو بازار( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت هفدهم

هيات تجار و صنعتگران ايران به همراه گارد مردان مسلح پس از 45 دقيقه تردد در خيابانهاي تاريک و پر ترافيک کراچي به محله «کليفتن» در جنوب شهرک «سدار» رسيد. کمبود برق در پاکستان سبب شده تا اغلب معابر شهري اين کشور شب‌ها فاقد روشنايي لازم باشد و اين مشکل به ناامني محلات کراچي براي اتباع خارجي دامن زده است. محله کليفتن به عنوان بخشي از اراضي شرقي ساحل درياي عرب، ظرف سالهاي گذشته به دليل عقب نشيني آب دريا مسکوني شده و به کانون تجمع افراد مرفه کراچي تبديل شده است. «ذوالفقار علي بوتو» رئيس‌جمهور فقيد پاکستان و دخترش «بي‌نظير بوتو» که بعدها نخست وزير اين کشور شد، در همين محله سکونت داشتند. «ميرمرتضي بوتو» برادر بزرگ «بي‌نظير بوتو» هم که تاچندي قبل در «کليفتن» اقامت داشت، در همين محله و در نزديکي منزل پدري خود به قتل رسيد.‏

«کليفتن» به مجتمع بندري کراچي و همچنين صنايع شيلاتي آن نيز نزديک است. اين شهر داراي بزرگترين صنايع شيلات در پاکستان است که حداقل 400 هزار ماهيگير بطور مستقيم در آن اشتغال دارند. بندرگاه «ماهي» و بندرگاه «کورنگي» در کراچي دو مرکز عمده صادرات فرآورده‌هاي شيلاتي پاکستان محسوب مي‌شوند. طبق جديدترين بررسي‌ها اين کشور داراي 250 گونه دريايي ماهيان کوچک، 15 گونه ماهيان متوسط، 20 گونه ماهيان بزرگ و 15 گونه تجاري از ميگوهاست. ‏

ساختمان سرکنسولگري ايران در محله «کليفتن» بعد از بلوار فردوسي در شاهراه ايران قرار دارد. اين ساختمان بسيار زيبا با 5000 مترمربع عرصه و 600 مترمربع زيربنا، در طول 70 سال گذشته همواره مرکز نمايندگي سياسي ايران در هند و پاکستان بوده است و پس از استقرار مرکز سياسي پاکستان در اسلام آباد، به عنوان سرکنسولگري ايران در کراچي به فعاليت خود ادامه مي‌دهد.البته غير از ايران کشورهاي آلمان، ايتاليا، روسيه، انگلستان، چين و ژاپن هم در همين محله سرکنسولگري خود را داير کرده‌اند. ‏

هنگام ورود اعضاي هيات ايران به ساختمان سر کنسولگري، گروهي از معتمدان شهر به سرپرستي «حاج فاضل قدير خان شيراني» رئيس فدراسيون اتاق‌هاي بازرگاني و صنايع پاکستان از ساعت‌ها قبل براي استقبال از تجار و صنعتگران ايران به محل کنسولگري ايران آمده بودند.

رئيس فدراسيون اتاق‌هاي بازرگاني و صنايع پاکستان در مراسم استقبال از هيات اعزامي ايران با اشاره به قدمت روابط اقتصادي و اشتراکات فرهنگي دو کشور بر ضرورت تلاش دو طرف براي توسعه مبادلات تجاري و صنعتي تاکيد کرد.

حاج فاضل قدير خان شيراني، ايران را شريکي مهم براي اقتصاد پاکستان و به ويژه منطقه صنعتي و تجاري «سند» ناميد که با وجود صدها سال رابطه اقتصادي، ظرفيت‌هاي همکاري‌هاي مشترک با آن همچنان براي فعالان تجاري و صنعتي اين ايالت نهفته است.

دکتر «يحيي آل اسحاق» رئيس اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي تهران هم به عنوان سرپرست هيات اعزامي در اين مراسم اظهار اميدواري کرد در سايه مذاکرات پيش رو با طرف‌هاي تجاري در کراچي سطح مناسبات اقتصادي دو جانبه افزايش يابد.

به گفته آل اسحاق مبادله سالانه 800 ميليون دلار کالا ميان دو کشور در شرايطي که ايران و پاکستان اشتراکات فرهنگي، اقتصادي و جغرافيايي فراواني دارند و مي‌توانند بخش زيادي از نيازمنديهاي يکديگر را تامين کنند، هرگز زيبنده تجارت دوجانبه نيست.‏

رئيس اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي تهران در همان بدو ورود به کراچي و پيش از آغاز مذاکرات رسمي ميان تجار دوطرف، وعده داد که در اين سفر به توافقات جديدي براي گسترش روابط اقتصادي بخش خصوصي ايران و پاکستان دست خواهيم يافت. ‏

 نوشته : کامران نرجه

 این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات چهارشنبه ۲۶ مهر ۱۳۹۱ درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت شانزدهم

اعضاي هيات تجاري و صنعتي ايران ساعت 21و30 دقيقه يکشنبه 19 شهريور به وقت محلي پس از استقبال رسمي توسط «عباس علي عبدالهي» سرکنسول ايران در کراچي، از سالن تشريفات فرودگاه محمد علي جناح خارج شدند. بيرون از ترمينال مسافري فرودگاه، در حالي که بارش شديد باران همچنان ادامه داشت، تعداد زيادي افراد مسلح به همراه خودرو‌هاي پليس در انتظار خروج اعضاي هيات و همراهي آنان تا سرکنسولگري جمهوري اسلامي ايران بودند. مشاهده گارد نظامي مجهز به انواع سلاح‌هاي سبک در اطراف خودروهاي حامل اعضاي هيات که سعي داشتند تجار وصنعتگران ايراني را به سرعت ازلابه لاي ترافيک در هم تنيده خيابان‌هاي کراچي عبور دهند، حکايت از پايين بودن ضريب امنيتي اين شهر داشت.‏

بافت کراچي به لحاظ ابنيه و ساختمان‌ها شباهت زيادي به شهرهاي جنوبي ايران دارد ولي ترافيک و آلودگي هوا درمعابر پرازموتورسيکلت اين شهر با تهران رقابت مي‌کند. هر روز بيش از 6 ميليون دستگاه موتورسيکلت دو و چهارزمانه درصفوف کاملا به هم فشرده درخيابان‌هاي نامنظم کراچي تردد مي‌کند که روي هر کدام از آنها بطور متوسط دو نفر بدون کلاه ايمني نشسته‌اند. با اين حال عبور و مرور خودروها و موتور سيکلت‌ها در کراچي نسبت به آنچه که در شهرهاي ايران با آن روبرو هستيم، بسيار منظم‌تر است.‏

شهر کراچي با 5/18 ميليون نفر جمعيت ساکن و 5/2 ميليون نفر جمعيت مهاجر و متغير يکي از 10 شهر پرجمعيت جهان محسوب مي‌شود. شايد بتوان ادعا کرد کراچي به تنهايي يک کشور پرجمعيت است که در جنوب پاکستان قرار دارد. ‏

تجمع بنگاهها، موسسات و شرکت‌هاي بزرگ و کوچک در کراچي، اين شهر را به کانون فعاليت‌هاي صنايع دريايي، نساجي، حمل و نقل، خودرو، فناوري اطلاعات،دارو سازي، تحقيقات پزشکي، امور بندري، بانکداري، بيمه، تبليغات، چاپ و نشر و فرآوري محصولات غذايي تبديل کرده است.‏

اين شهربه عنوان زادگاه و مدفن «محمد علي جناح» رهبر استقلال پاکستان، شهر قائد اعظم ناميده مي‌شود و با حدود 3530 کيلومتر مربع مساحت 5/3 برابر هنگ کنگ و 5 برابر تهران وسعت دارد. دفاتر مرکزي بسياري از بانک‌هاي دولتي و خصوصي پاکستان همراه با تعداد زيادي از شرکت‌هاي چند مليتي خارجي در کراچي مستقر است. ضمن آنکه حداقل 65 درصد از توليد ناخالص داخلي پاکستان از فعاليت‌هاي جاري اين شهر تحصيل مي‌شود.‏

شهرک‌هاي صنعتي در اطراف کراچي به سرعت در حـال تـوسـعه هستند و مـرکز نمايشگاههاي بين المللي اين شهر بزودي به کانون فعاليت‌هاي تجاري شبه قاره هند مبدل مي‌شود. شرکت خودروسازي «تويوتا» ژاپن با توليد سالانه 120 هزار دستگاه خودرو به همراه شرکت «سوزوکي موتور» با توليد بيش از 150 هزار دستگاه خودرو سواري نقش به سزايي در توسعه صنايع سنگين در اطراف کراچي و بندر «بن قاسم» دارند. ‏

علاوه بر آن صنايع تراکتورسازي «ملت» ، شركت‌هاي «هوندا اطلس» ، «ايندوس موتور»، «دايهاتسو»، «هيونداي» و «خودرو سازي» آدم در کنارخط توليد اتوبوس و کاميون کارخانه ‏HinoPak‏ درحاشيه کراچي واقع شده است. صنعت خودروسازي پاكستان بيش از آنكه بومي و متكي به دانش و فناوري داخلي باشد، به واردات قطعات، فناوري و مونتاژ محصولات خارجي بويژه خودروهاي ژاپني وكره‌اي، وابسته است.

نوشته : کامران نرجه

 این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات سه شنبه 25 مهر 1391 درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت پانزدهم

تاخير اعضاي هيات تجاري ايران در ورود به امارات متحده عربي سبب شد تا زمان توقف در اين فرودگاه و تعويض پرواز به حداقل کاهش يابد و بلافاصله پس از ورود به ترمينال شماره 3، دوبي را توسط يک فروند بوئينگ 777 خط هوايي امارات به قصد فرودگاه کراچي ترک کنيم. ‏

بندر کراچي (مرکز ايالت سند) در جنوب کشور پاکستان قراردارد و فاصله سفر هوايي ميان دوبي تا اين شهر 3 ساعت و 45 دقيقه است.

استان سند به لحاظ واقع شدن در ساحل درياي عمان و دسترسي به آبهاي آزاد نقش مهمي در توسعه روابط بازرگاني پاکستان دارد و اغلب تاسيسات صنعتي و تجاري پاکستان در اين منطقه قرار گرفته‌اند. ‏

کراچي به لحاظ اقتصادي نقش برجسته‌اي در ميان تمامي شهرهاي پاکستان دارد، بطوري که برآورد مي‌شود 65 درصد از توليد ناخالص داخلي پاکستان در اين منطقه تامين مي‌شود. علاوه برآن مهمترين بانکها و موسسات بيمه‌اي پاکستان در اين شهر مستقرند.

جاده «چاندريگر» که از ايالت سند و حاشيه شهر کراچي عبور مي‌کند، در گذشته مهمترين مسير بازرگاني و صنعتي پاکستان محسوب مي‌شد، ولي در سالهاي اخير با توسعه صنايع در منطقه «شاهراه فيصل» اين اهميت تجاري و صنعتي به منطقه مذکور تعميم يافته است.

استقرار بيش از 4000 واحد صنعتي در بزرگترين منطقه آزاد تجاري و صنعتي پاکستان که در حاشيه فرودگاه کراچي ايجاد شده است ، نشانگر توجه برنامه ريزان اتاق بازرگاني به نزديکي تجار و صنعتگران دوکشور در انتخاب مبدا ورود به پاکستان بود. ‏

بارش شديد باران در فرودگاه بين المللي محمد علي جناح هنگام ورود هيات ايراني به پاکستان، آگاهي‌هاي قبلي ما را نسبت به گستردگي بارش‌ها در اين منطقه تاييد مي‌کرد. ‏

فرودگاه کراچي با دو پايانه داخلي و بين المللي به ظرفيت جابه جايي روزانه 40 هزار مسافر يکي از شلوغ‌‌ترين فرودگاههاي پاکستان محسوب مي‌شود. پايانه شماره 3 اين فرودگاه به شرکت‌هاي تجاري اختصاص دارد.‏

اين فرودگاه داراي 2 باند پروازي به طول 3200 تا 3400 متر و به عرض 46 متر است و ظرفيت نشست و برخاست 15 پرواز پهن پيکر را در ساعت دارد. هم اينک بطور منظم شرکت‌هاي بزرگ هواپيمايي شامل: اير بلو (‌پاکستان‌)، ايرعربيا، بيمان (‌بنگلادش)، کاتاي پاسيفيک، هواپيمايي چين، الاتحاد، امارات، اريتره، سعودي، پروازهاي دوبي، گلف اير، جمهوري اسلامي ايران، کويت، لوفت‌هانزا، مالزي، عمان، پيا (هواپيمايي پاکستان‌)، قطر، رويال اردن، شاهين، سوريه، ترکيش و تاي (‌تايلند‌) از مبادي کلمبو، مسقط، لندن، دوبي، بانکوک، جده، ابوظبي، منامه، مدينه، داکا، تورنتو، رياض، زاهدان، دمام، تهران، استانبول، هنگ کنگ، دوحه، کوالالامپور، امان و دمشق به اين فرودگاه پرواز دارند.‏

پروازهاي داخلي اين فرودگاه هم عموما توسط شرکت‌هاي هواپيمايي اير بلو ، پيا (‌پاکستان‌) و سعودي به مقاصد لاهور، اسلام آباد، کويته، بهاولپور، سوکور، ديره غازي‌خان، پيشاور، گوادر، فيصل آباد، رحيم يارخان، مولتان و سيالکوت صورت مي‌گيرد.

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه 17 روزنامه اطلاعات دوشنبه 24مهر 1391 درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت چهاردهم

هيات 27 نفره تجار و صنعتگران اعزامي از سوي اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي تهران با مجموعه‌اي از اطلاعات اجتماعي و اقتصادي در مورد کشور پاکستان که در شماره‌هاي قبلي اين مطلب درج شد، سفر خود را از فرودگاه بين‌المللي امام خميني به قصد فرودگاه دوبي و سپس فرودگاه بين‌المللي محمد علي جناح (کراچي) آغاز کرد.‏

در اين هيات علاوه بر تجار و صنعتگران تهران، نمايندگاني از صنايع برق و قدرت، الکترونيک، مخابرات، نفت، گاز، پتروشيمي، نساجي، چرم و سالامبور، مواد غذايي، اکتشاف معادن، امور ساختماني و زيربنايي ساير شهرستان‌ها حضور داشتند.

مضاف بر اينکه يک تيم 4 نفره از نمايندگان بانک ايران و ونزوئلا و بانک توسعه صادرات ايران براي گره گشايي از مشکل تبادل ارز ميان تجار دوکشور در هيات تجاري ايران حضور داشت.‏

در همان ابتداي سفر، نخستين مشکل توسعه روابط تجاري بين دو کشور يعني محدوديت خط مستقيم پروازي بين ايران و شهرهاي پاکستان باعث شد تا اعضاي هيات، مسير 5/2 ساعته فرودگاه امام خميني تا فرودگاه محمد علي جناح را با صرف 15 ساعت زمان از طريق فرودگاه دوبي (امارات متحده عربي) طي کند.

پرواز خط هوايي امارات که قرار بود ساعت 9 صبح 19 شهريوراعضاي هيات را از تهران به دوبي منتقل کند با 6 ساعت تاخير، از تهران برخاست و ساعت 17 وارد امارات متحده عربي شد. ‏

فرودگاه دوبي که در سالهاي اخير با سرمايه‌گذاري کلان شيوخ امارات متحده عربي توسعه قابل توجهي يافته، به عنوان سيزدهمين فرودگاه پر رفت و آمد جهان و همچنين مرکز هوايي اصلي خاورميانه داراي 3 ترمينال مسافري در حال بهره برداري و يک ترمينال دردست ساخت است.

اين فرودگاه با تمام وسعت خود ظرف 7 سال ساخته شده و به جايگاه فعلي خود در حمل و نقل هوايي خاورميانه رسيده است.

اما ساخت فرودگاه بين‌المللي امام خميني که فقط يک ترمينال مسافري دارد و از نظر ظرفيت، يک دهم فرودگاه دوبي است، 37 سال طول کشيد.

مقايسه تعداد پروازهاي روزانه فرودگاه دوبي با فرودگاه امام خميني افسوس ناکامي ايران در دستيابي به جايگاه کانون هوايي منطقه را بر دل هر مسافري که از تهران وارد دوبي مي‌شود، مي‌نشاند.

روزانه بطور متوسط 1000 پرواز توسط 130 شرکت هواپيمايي به 220 مقصد از اين فرودگاه انجام مي‌شود ولي در فرودگاه بين‌المللي امام خميني هم اينک روزانه حداکثر 40 پرواز توسط 20 شرکت هواپيمايي به 30 مقصد صورت مي‌گيرد. ‏

در هر صورت کمبود پرواز مستقيم ميان تهران و کراچي، تجار و صنعتگران دو کشور را وادار به استفاده از فرودگاه‌هاي ديگر کشورهاي منطقه براي دستيابي به بازارهاي يکديگر مي‌کند.

اين مسأله علاوه بر دشواري سفر و خستگي مسافران، موجب افزايش هزينه نقل و انتقال هوايي ميان ايران و پاکستان مي‌شود.

هم اينک هفته‌اي يک پرواز (روزهاي چهارشنبه) از تهران به کراچي و بالعکس صورت مي‌گيرد که جوابگوي تقاضاي سفر ميان دو کشور نيست.‏ ‏

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات یکشنبه ۲۳ مهر درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت سیزدهم

در گزارش اخير صندوق بين‌المللي پول که فوريه 2012 منتشر شد، دورنماي اقتصاد پاکستان چهره‌اي مخدوش نشان داده شده است و شواهد نشان مي‌دهد که اوضاع نابسامان سياسي امنيتي، بلاياي طبيعي و بي‌ثباتي‌هاي ناشي از آن، اقتصاد پاکستان را روز به روز شکننده‌تر مي‌کند.

با وجود اين پاکستان داراي موقعيت مهمي از لحاظ توسعه تجارت منطقه‌اي است و منابع و نيروي انساني جواني دارد؛ به طوري که براساس آمارها حدود نيمي از جمعيت اين کشور را افراد زير 20 ‌سال تشکيل مي‌دهند. ‏

‏ بررسي شاخص‌هاي حوزه حمل و نقل نشان مي‌دهد پاکستان داراي 148 فرودگاه محلي و بين‌المللي است که 15 فرودگاه از ميان آنها توانايي نشست و برخاست هواپيماهاي پهن پيکر را دارد.

ناوگان حمل و نقل هوايي اين کشور شامل 40 فروند هواپيماي ملکي از نوع بوئينگ 777، بوئينگ 747، بوئينگ 737، ايرباس 310، ايرباس 300 و 42 ‏ATR‏ و 3 فروند «‏Cargo‏» است که در اختيار شرکت ملي هواپيمايي پاکستان «‏PIA‏» و شرکت خصوصي « ‏AIR BLUE ‏» قرار دارد. همچنين پاکستان 7791 کيلومتر خط آهن با عرض 676/1 متردارد که 293 کيلومتر از آن مجهز به علائم الکترونيکي است. 312 کيلومتر خط آهن با عرض يک متر هم در پاکستان وجود دارد.

از مجموع 512 لکوموتيو ديزل ناوگان ريلي پاکستان حدود 160 دستگاه فعال است که ظرفيت حمل آنها در مجموع کمتر از 4 ميليون تن کالا و 70 ميليون مسافر در سال برآورد مي‌شود. ‏

طول راههاي آسفالته پاکستان بالغ بر 180 هزار کيلومتر است که شامل 711 کيلومتر آزاد راه مي‌شود.

راههاي شوسه پاکستان که عموما در مناطق کوهستاني و روستايي قرار گرفته‌اند 79 هزار و 850 کيلومتر طول دارند. ناوگان حمل و نقل بار جاده‌اي پاکستان چندان قوي نيست و اغلب شامل کاميون‌هاي با ظرفيت زير 10 تن مي‌شود. در بخش دريايي هم مناطق آزاد تجاري و صنعتي «کراچي» و «قاسم» مهمترين بنادر پاکستان هستند، ضمن آنکه ناوگان تجاري پاکستان شامل يک فروند کشتي بالک، 4 فروند کارگو و 5 فروند نفتکش است.

البته پاکستان در بخش صنايع دريايي (اوراق کشتي) پس از هند، بنگلادش و چين در رتبه چهارم جهان قرار دارد.

دستمزد ارزان نيروي کار در بنادر پاکستان موجب توسعه اين صنعت شده و شرکت‌هاي متعددي را براي اوراق کشتي ايجاد کرده است.

همه ساله تعداد زيادي شناورهاي کوچک و بزرگ براي اوراق به بنادر پاکستان حمل مي‌شوند که منافع ارزي خوبي را براي اين کشور به همراه دارد. ‏

ظرف سال 2010 اين کشور با اوراق 111 فروند کشتي به وزن 1/5 ميليون تن (‏DWT‏) 18 درصد از بازار جهاني اين صنعت را به خود اختصاص داد.‏

امضاي موافقت نامه‌هاي بازرگاني، همکاري‌هاي گمرکي، تجارت ترجيحي، اجتناب از اخذ ماليات مضاعف، همکاري‌هاي تجاري و گمرکي مرزي، حمل و نقل دريايي و زميني ميان پاکستان با همسايگان خود، زمينه مناسبي را براي ترانزيت کالا از مسير اين کشور به آسياي شرقي و جنوب شرقي فراهم کرده است، اما مشکلات امنيتي به ويژه در مناطق قبايلي همچنان بزرگترين مشکل توسعه ترانزيت کالا و مسافر در پاکستان محسوب مي‌شود.‏

نوشته: کامران نرجه

این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات شنبه ۲۲ مهر ۱۳۹۱ درج شده است

نو

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت دوازدهم

‏4- شاخص‌هاي پايه توليدي و خدماتي

توجه به شاخص‌هاي پايه در بخش‌هاي توليدي و خدماتي بيانگرعمق معضلات اقتصادي پاکستان در منطقه خاورميانه است.

مشکلاتي که عموما ناشي ازعواملي نظير نظام فئودالي، تخصيص نامتوازن منابع مالي کشور به امورنظامي و بدهي‌هاي سنگين خارجي است. ‏

اقتصاد پاکستان مبتني بر توليد محصولات کشاورزي و صنايع کوچک بومي است. اين کشوراز لحاظ منابع زيرزميني (به جز ذخاير زغال سنگ) چندان غني نيست و همين مسأله وابستگي اقتصاد آن را به واردات مواد اوليه زياد کرده است. ميزان توليد ناخالص داخلي پاکستان در حدود 490 ميليارد دلار و نرخ رشد آن در حدود 4/3 درصد است.

درآمد 2500 دلاري سرانه ملي پاکستان موجب شده که حداقل 40 از ساکنين اين سرزمين زير خط فقر زندگي کنند.

2/21درصد از توليد ناخالص داخلي پاکستان مربوط به بخش کشاورزي، 4/53 درصد مربوط به بخش خدمات و 4/25 مربوط به بخش صنعت است. نرخ تورم پاکستان در سال 2011 به 3/3 درصد رسيد.

از سوي ديگر پاکستان بالغ بر 7/55 ميليون نفر نيروي کار دارد، ولي تعداد زيادي از نيروي در سن اشتغال پاکستان به ساير کشورهاي خاورميانه مهاجرت کرده‌اند. نرخ بيکاري در پاکستان در سال 2011 حدود 15 بود.

43درصد از نيروي کار پاکستان در بخش کشاورزي، 3/20درصد در بخش صنعت و 6/36درصد در بخش خدمات شاغلند.

در واقع عمده نيروي کار اين کشور در کم درآمدترين بخش اقتصادي فعاليت دارند.

منابع زيرميني پاکستان شامل مقاديري گاز طبيعي، نفت خام، زغال سنگ، سنگ آهن، مس، نمک و سنگ آهک مي‌شود.

همچنين صنايع نساجي، فرآورده‌هاي غذايي، مصالح ساختماني، پوشاک، کاغذ و شيلات مهمترين شاخه‌هاي صنعتي پاکستان به شمار مي‌روند.

از طرف ديگر پنبه، کنف، گندم، برنج، نيشکر، ميوه و تره بار، ادويه و حنا مهمترين توليدات بخش کشاورزي پاکستان را تشکيل مي‌دهند.

پاکستان در سال 2011 نزديک به 22 ميليارد دلار کالا به خارج صادر کرد که بيشتر شامل کنف، پنبه، برنج و ساير محصولات کشاورزي بود.

در اين سال آمريکا، افغانستان، امارات متحده عربي، چين، انگلستان، آلمان به ترتيب در رديف مهمترين شرکاي صادراتي پاکستان قرار گرفتند. از سوي ديگر پاکستان در همين سال بالغ بر 8/32 ميليارد دلار کالا از خارج خريد که بيشتر شامل ماشين آلات صنعتي، نفت خام، فرآورده‌هاي نفتي، مواد شيميايي وسايل حمل و نقل، و برخي مواد معدني بود.

چين، عربستان، امارات متحده عربي، کويت، آمريکا و مالزي عمده‌ترين شرکاي وارداتي پاکستان هستند. واحد پول پاکستان روپيه نام دارد که تقريباً برابر با 27 تومان است.‏

دستيابي به اهداف بلند مدت اقتصادي در پاکستان به دليل نبود ساختار رقابتي، سياست‌زدگي اقتصاد، ضعف در قانون‌گذاري،توسعه نيافتگي بازارها، ناکارآمدي مديريت بخش عمومي، نبود امنيت، فقر، ضعف در سرمايه‌گذاري انساني و فيزيکي و همچنين شرايط نابسامان سياسي و امنيتي و بلاياي طبيعي با ترديد مواجه است.

نوشته : کامران نرجه

 این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات پنجشنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۱ درج شده است.

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت یازدهم

نظام قضايي درپاكستان شامل ديوان عالي، دادگاه عالي، دادگاه فدرال و دادگاه‌هاي خاص مي‌شود. همچنين رئيس ديوان عالي قضايي توسط رئيس‌جمهوري منصوب و عزل مي‌شود و در انتخاب قضات ديوان عالي هم رئيس‌جمهوري نقش دارد.

مركز ديوان عالي قضايي در شهر اسلام آباد است که از چهار نمايندگي درشهرهاي لاهور، پيشاور، کويته و دو نمايندگي در شهر كراچي برخورداراست. همچنين درهر استان يك دادگاه عالي مرجع رسيدگي به دعاوي و شكايات وجود دارد. پاکستان اگرچه يک کشور اسلامي است، ولي نظام حقوقى آن با حقوق عرفى انگلستان تطابق دارد.

تعداد احزاب در پاکستان بسيار زياد است، ولي از ميان آنها مي‌توان به حزب مردم، حزب جمهوري، حزب مسلم ليگ، جماعت اسلامي، جمعيت العلماي اسلام، جمعيت العلماي پاکستان، اهل حديث، حزب مجلس ملي، حزب ملي بلوچستان، جمعيت اهل حق، ملت جعفريه، جنبش قومي متحد و حزب ملي پختونخوا اشاره کرد.

از ساختار سياسي و حکومت پاکستان که بگذريم، اين کشور داراي تعداد زيادي شهر و روستاست و شهر «اسلام آباد» به عنوان مرکز حکومت پاکستان فقط در برگيرنده ادارات دولتي است. بندر «کراچي» در جنوب پاکستان، کانون فعاليت‌هاي اقتصادي تلقي مي‌شود و بالغ بر 18 ميليون نفر جمعيت دارد. «لاهور» در شمال شرق پاکستان هم شهر بزرگ و پرجمعيتي است که بالغ بر 5/7 ميليون نفر سکنه دارد. ‏

از ديگر شهرهاي پاکستان مي‌توان به فيصل آباد، راولپندي، مولتان، حيدرآباد، پيشاور، سکر، جهنگ، لارکانه، شيخوپوره، رحيم يارخان، سيالکوت، کويته، گوجرانواله، بهاولپور، سرگودها، گجرات، مردان، قصور، ديره غازي‌خان، واه، جرانواله، وهاري، کماليه، کوت ادو، خوشاب، چکوال، وزيرآباد، ديره اسماعيل‌خان، لودهران، صوابي، ساهيوال، نوابشاه، مينگوره، اوکاره، ميرپور خاص، کامونکي، چنيوت،صادق‌آباد، بورهه والا، جيکب‌آباد، مريدکه، مظفر گره، جهلم، شکارپور، خانيوال، حافظ ‌آباد، کوهات، خضدار، دادو، خانپور، گوجره، مندي بهاءالدين، تندو الله‌يار، ايبت‌آباد، دسکه، پاکپتن، بهاولنگر،تندو آدم خان، خيرپور و چشتيان اشاره کرد.

پاکستان در عرصه بين‌المللي علاوه بر سازمان ملل متحد، در بانک توسعه آسيا، گروه «دي 8»، سازمان همکاري‌هاي اقتصادي ( اکو )، سازمان خواربار و کشاورزي ملل متحد، گروه 11، گروه 24، گروه 77، آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، بانک بين‌المللي ترميم و توسعه، سازمان بين‌المللي هواپيمايي کشوري، اتاق بازرگاني اسلامي، جامعه بين‌المللي توسعه، بانک توسعه اسلامي، صندوق بين‌المللي توسعه کشاورزي، سازمان بين‌المللي کار، صندوق بين‌المللي پول، سازمان کنفرانس اسلامي، سازمان بين‌المللي مهاجرت، سازمان بين‌المللي پست، سازمان بين‌المللي استاندارد، سازمان بين‌المللي ارتباطات ماهواره‌اي، جنبش عدم تعهد، سازمان جهاني منع تکثير سلاح‌هاي شيميايي، کنفدراسيون جهاني اتحاديه‌هاي کارگري، سازمان توسعه صنعتي ملل متحد، اتحاديه همکاري منطقه‌اي کشور‌هاي جنوب آسيا، كميسيون اقتصادي آسيا و اقيانوسيه، کميسيون توسعه و تجارت سازمان ملل، سازمان جهاني تجارت، اتحادية ملت‌هاي جنوب شرقي آسيا، موسسه جهاني ضمانت رتبه‌بندي مديريت، سازمان جهاني نقشه‌برداري دريايي، سازمان بين‌المللي دريانوردي، سازمان جهاني مالکيت معنوي، سازمان جهاني بهداشت، سازمان بين‌المللي هواشناسي و فدراسيون جهاني اتحاديه‌هاي تجاري عضويت دارد.‏

نوشته: کامران نرجه

این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات چهارشنبه ۱۹ مهر ۱۳۹۱ درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت دهم

همانطور که در شماره قبلي اين مطلب اعلام شد، پاکستان دربرخي نواحي قبيله‌اي که به صورت فدرال اداره مي‌شوند با بي ثباتي‌هايي روبه‌رو است. اين کشور براي سرکوبي ناآرامي‌هاي محلي مجبور به استقرار نيروهاي ارتش خود در اين نواحي شده‌ ولي آتش بس اعلام شده بين رهبران قبيله‌اي و دولت پاکستان ثبات لازم را به منطقه باز نگردانده‌است.

ايالت بلوچستان در همسايگي با مرز ايران يکي از اين نواحي قبيله‌اي است که تاثير سياست گذاري و حاکميت دولت مرکزي در آن بسيار کمرنگ است. در نواحي شمالي هم ايالت وزيرستان و کشمير کمتر به حاکميت دولت مرکزي پاکستان تن مي‌دهند و امور ايالات توسط روساي قبايل هدايت مي‌شود. ‏

رياست جمهوري اسلامي پاکستان هم اينک در اختيار «آصف علي زرداري» رهبر حزب مردم و همسر بي نظير بوتو ( نخست وزير فقيد پاکستان ) است. در همين حال از تير امسال «راجا پرويز اشرف» يکي از رهبران ارشد حزب مردم در منطقه «راولپندي» به عنوان بيست و پنجمين نخست وزير اين کشور، جايگزين «سيد يوسف رضا گيلاني» نخست وزير قبلي شده و امور اجرايي اين کشور را به دست گرفته است. ‏

هيات دولت پاکستان بيش از 40 نفر عضو دارد. در کابينه فعلي پاکستان «چودري پرويز الهي» وزير ارشد (قائم مقام نخست‌وزير)، «مخدوم امين فهيم» وزير بازرگاني، دکتر «ارباب عالمگير خان» وزير ارتباطات، «سيد نويد قمر» وزير دفاع، دکتر «عبدالحفيظ شيخ» وزير برنامه ريزي، توسعه و امور اقتصادي، خانم «حنا رباني» وزير امور خـارجه،‌ «قـمرالـزمان کـائـره» وزيـر اطـلاع رساني، «رحمان ملک» مشاور نخست‌وزير در امور داخلي، «ميان منظور احمد وتو» مدير امور کشمير و گلگيت و بلتستان، سناتور «فاروق نائيک» وزير دادگستري، «حاجي خدا بخش راجر» وزير مبارزه با مواد مخدر، دکتر «محمود فاروق ستار» وزير امور رسيدگي به پاکستاني‌هاي خارج از کشور، سناتور «بابر خان» وزير بنادر و کشتيراني، «سردار حاج محمد عمر گرگيج» وزير خدمات پستي، «حاجي غلام احمد بيلور» وزير راه آهن، «سيد خورشيد احمد شاه» وزير امور مذهبي، «مير چنگيز خان جمالي» وزير علوم و فناوري، مهندس «شوکت الله» وزير امور مناطق و ايالات مرزي، «مخدوم شهاب‌الدين» وزير نساجي، «چودري احمد مختار» وزير آب و برق، «مير هزار خان بيجاراني» وزير داخلي هماهنگي‌هاي استاني، «ثمينه خالد گورخي» وزير ميراث ملي، «مير اسرارالله ظاهري» وزير تحقيقات و امنيت ملي غذايي، دکتر «فردوس عاشق اعوان» وزير خدمات و مقررات ملي، سناتور «مولا بخش چانديو» وزير امور سياسي، «نظر محمد گوندل» وزير سرمايه گذاري و توسعه پايتخت و «رانا محمد فاروق سعيد» وزير هواشناسي هستند.

در اين کابينه همچنين «فرزانه راجا» به عنوان مدير برنامه پشتيباني داخلي، «سيد سمسام علي بخاري» وزير مشاور اطلاع رساني، «ملک امد خان» وزير مشاور امور خارجه، «چودري امتياز صفدر» وزير مشاور کشور، «ملک عظمت خان» وزير مشاور هماهنگي امور استان‌ها، «تسنيم احمد قرشي» وزير مشاور آب و برق، «راحله بلوچ» وزير مشاور علوم وفناوري، « دوست محمد مزاري» وزير مشاور ارتباطات، سردار « سليم حيدر» وزير مشاور دفاع، « عباس خان افريدي» وزير مشاور بازرگاني، دکتر «نديم احسان» وزير مشاور رسيدگي به امور پاکستاني‌هاي خارج از کشور حضور دارند.‏شايان ذکر است که هريک از ايالات پاکستان، کابينه مختص به خود را دارد که ممکن است سمت آنان با سمت اعضاي کابينه مرکزي متفاوت باشد. ‏
نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات سه شنبه ۱۸مهر ۱۳۹۱ درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت نهم

3ـ حاکميت سياسي و مديريت اقتصادي در پاکستان‏

نظام سياسي جمهوري اسلامي پاکستان به صورت پارلماني فدرال اداره مي‌شود. به اين معنا که دولت مرکزي سياست‌هاي خارجي و روابط بين‌الملل را تدوين مي‌کند ولي سياست‌هاي منطقه‌اي توسط دولت‌هاي فدرال پي ريزي و اجرا مي‌شود.

طبق قانون اساسي پاکستان که در سالهاي پس از استقلال اين کشور چند مرحله تعليق و اجرا شده و بالاخره در سال 1991 به تصويب رسيده، پاکستان يک جمهوري فدرال است و اسلام به عنوان دين رسمي کشور محسوب مي‌شود. در اين کشور قوه مقننه‌ متشکل از دو مجلس «سنا» با 100 عضو و «مجمع ملي پاکستان» با 342 عضو است. ‏

نمايندگان مجلس ملى از طريق انتخابات مستقيم و براساس آراى تمامى کسانى ‌که به سن قانونى رسيده باشند، انتخاب مى‌شوند.

دوره نمايندگى مجلس ملى پنج سال است و اين مجلس بايستى دست کم دوبار در سال که هر بار آن از 130 روزکارى کمتر نباشد، تشکيل جلسه دهد. لوايح مالى و قوانينى که به دفاع ملي، امور خارجه کشوري و برخى مسائل و امور معين ديگر مربوط باشد منحصراً در مجلس ملى قابل طرح و بررسى و تصويب است. ‏

براي عضويت در مجلس سنا هم هريک از مجالس ايالتى چهارگانه 22 نفر و مناطق قبيله‌اى 8 نفر انتخاب مى‌کنند و 4 نفر ديگر از مناطق پايتخت فدرال به ‌وسيله اعضاءِ مجالس ايالتى برگزيده مى‌شوند. ‏

رئيس قوه مجريه هم به عنوان رئيس دولت و همچنين فرمانده کل نيروهاي مسلح محسوب مي‌شود که انتخاب او توسط کالج الکترال پاکستان صورت مي‌گيرد. از سوي ديگر نخست وزير معمولاً رهبر بزرگترين حزب در مجمع ملي است. هر ايالت، سيستم حکومتي مشابهي دارد و داراي يک مجمع استاني است. در مجامع ايالتي هم رهبر بزرگترين حزب يا ائتلاف به عنوان وزير انتخاب مي‌شود. رؤساي ايالت نيز که به آنها «سر وزير» گفته مي‌شود توسط مجامع ايالتي و به پيشنهاد وزراء انتخاب مي‌شوند.آنچه که در مورد حاکميت سياسي و مديريت اقتصادي پاکستان اهميت دارد، نقش ارتش در مناسبات داخلي و بين‌المللي است. در اين کشور بارها نظاميان عهده دار رياست جمهوري شده‌اند و روساي جمهوري غير نظامي هم بدون نظر ارتش هيچ قدرتي ندارند. از سوي ديگر نفوذ شديد آمريکا در تصميم گيري‌هاي داخلي و بين المللي پاکستان، اين کشور را به يک پايگاه سياسي آمريکا در منطقه تبديل کرده است.

پاکستان را حتي در حالت عادي و زندگي روزمره مردم آن، بايد به شکل يک پادگان بزرگ نظامي تصور کرد که در آن تمامي امور حاکميتي تحت کنترل نظاميان است.

فراواني دسته بندي‌هاي سياسي و جناح گرايي شديد در درون احزاب پاکستان، باعث شده اغلب مسائل سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي اين کشور دستخوش درگيري‌هاي حزبي باشد.

نکته مهم ديگر در حاکميت سياسي و اقتصادي پاکستان، مناقشه ديرينه اين کشور با هند بر سر منطقه کشمير است. اين مسابقه تسليحاتي پرهزينه حداقل در 25 سال گذشته آسيب‌هاي فراواني به اقتصاد پاکستان وارد کرده و مانع از توسعه يافتگي آن شده است.‏

‏ شايد بتوان اينگونه تعبير کرد که بسياري از مردم کوچه و بازار پاکستان اگرچه با فقر شديد و محدوديت‌هاي فراوان اقتصادي زندگي مي‌کنند، ولي به اين دلخوشند که دشمن مشترکي به نام «هند» دارند. همين تعصب در کينه ورزي که مرهون تبليغات احزاب سياسي است، آنها را از تلاش براي بهبود وضع معيشتي خود و برنامه ريزي براي توسعه اقتصادي باز داشته و سرگرم امور غير ضروري کرده است. ‏

در عکس زير گارد مرزي هند و پاکستان در دو سوي خطوط مرزي دو کشور ديده مي‌شوند.‏
نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات دوشنبه ۱۷ مهر ۱۳۹۱ درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت هشتم

بررسی های دیگری نشان می دهد حدود 37 درصد از مردم این کشور در مناطق شهری و مابقی در مناطق روستایی زندگی می کنند . به عبارت دیگر بافت غالب زندگی مردم در پاکستان بر گرفته از فرهنگ روستا نشینی است . این فرهنگ در تمامی ابعاد تولید و مصرف کالا و خدمات ریشه دارد و هدایت کننده نظام مدیریت اقتصادی است . بنابر این کالاهایی با مصارف شهری  حداکثر یک سوم از نیاز بازار مصرفی پاکستان را شامل می شوند . از سوی دیگر همین زندگی روستایی و فرهنگ منبعث از آن بر شیوه های تولید در پاکستان تاثیر داشته و مانع از ایجاد نظام مدرن صنعتی که خاصه جوامع شهری است ، شده است  . در این اجتماع 193 میلیون نفری ، پنجابی ها 68/44 درصد ، پشتون ها 42/15 درصد ، سندی ها 1/14 درصد ، مهاجرین 57/7 درصد و بلوچ ها 57/3 درصد  از جمعیت را شامل می شوند .

از بعد فرهنگی نیز کمتر از 70 درصد مردان و 40 درصد از زنان بالای 12 سال در پاکستان توانایی خواندن و نوشتن دارند  . البته این ارقام در مناطق قبایلی به مراتب کمتر و نشان دهنده آمار بالای بیسوادی در این کشور است . با این حال پاکستان در شهرهایی نظیر لاهور و اسلام آباد مراکز علمی معتبری دارد که در جزو دانشگاههای بزرگ منطقه محسوب می شوند . نظام تحصیلات پیش دانشگاهی در پاکستان بر اساس یک دوره 5 ساله برای آموزشهای ابتدایی ، یک دوره 3 ساله برای آموزشهای راهنمایی ، یک دوره 2 ساله برای آموزشهای متوسطه و یک دوره 2 ساله برای آموزش های پیش دانشگاهی تدوین شده است . تعلیم و تربیت در ایالات فدرال پاکستان زیر نظر وزارت آموزش و پرورش از سن 5 تا 16 سالگی اجباری و رایگان است . در این کشور سالانه حدود 450 هزار نفر از دانشگاهها فارغ التحصیل می شوند ولی نیاز صنایع و بخش های مختلف اقتصادی پاکستان به افراد تحصیلکرده و کاردان به مراتب بیشتر از این ارقام است .

هزینه های آموزشی هم اکنون 2 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را شامل می شود ولی دولت مرکزی پاکستان به پیشنهاد دولت فدرال پنجاب تصمیم دارد هزینه های آموزش و پرورش را تا 7 درصد GDP افزایش دهد . با توجه به استاندارد جهانی آموزش در رتبه بندی دانشگاه های جهان،  بر اساس گزارش منتشره در سال 2010 دو دانشگاه پاکستان در میان 200 دانشگاه با تکنولوژی بالا دنیا قرار دارند و یازده دانشگاه پاکستانی دیگرنیزاز جمله موسسه فناوری فضایی قائد اعظم ، ، دانشگاه علم و صنعت ملی و دانشگاه کراچی، جزو 1000 دانشگاه برتر دنیا هستند .

این شاخص ها نشان می دهند که فضای کار برای صادرکنندگان خدمات آموزشی ایران در پاکستان بسیار مستعد است . پاکستان همچنان که به سمت صنعتی شدن گام بر می دارد ، به تقویت نیروی کار خود در زمینه های فنی و حرفه ای نیازمند است . از سوی دیگر تولید کنندگان کالاهای آموزشی و محصولات فرهنگی  بازار بزرگی در پاکستان خواهند داشت که ورود به آن با توجه به قرابت های فرهنگی دو کشور قطعا سود آور است .

یکی دیگر از شاخص های مهم اجتماعی در هر کشور که تاثیر بسزایی در تعاملات تجاری و صنعتی دارد ، موضوع بهداشت و درمان است . بهداشت و درمان در پاکستان به طور عمده در بخش خصوصی  مدیریت و اجرا می شود . در این کشور همانند سایر کشورهای آسیای جنوبی، زیرساخت های سلامت و بهداشت در مناطق شهری مناسب است اما فقر امکانات بهداشتی و درمانی  در مناطق روستایی بسیار بالا است.  طبق جدیدترین گزارش سازمان بهداشت جهانی ( WHO) حدود 19درصد از جمعیت و 30 درصد از کودکان زیر پنج سال پاکستان دچار سوء تغذیه هستند. همچنین آمار مبتلایان به عفونت های حاد تنفسی در این کشور بالاست که کودکان بیشترین گروه دربرگیرنده آن را شامل می شوند . شاخص دیگری نشان می دهد که حداقل 12 میلیون نفر از مردم پاکستان مبتلا به بیماری هپاتیت به خصوص از نوع B  و  C هستند .

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات یکشنبه ۱۶ مهر ۱۳۹۱ درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت هفتم

شرايط آب وهوا در نقاط مختلف پاکستان بسيار متفاوت است؛ در مناطق شمالي زمستان‌ها سرد و تابستان‌ها گرم هستند. آب و هواي معتدل و مرطوب درجنوب اين کشور هم متأثر از اقيانوس هند است.

اما نواحي مرکزي و غربي تابستان‌هاي بسيار گرمي دارند که دماي آن در برخي مناطق به بيش از 45 درجه سانتي گراد (113 درجه فارنهايت) مي‌رسد.‏

آنچه در بررسي جغرافياي پاکستان براي همکاري‌هاي اقتصادي با ايران اهميت دارد، مرز طولاني اين کشور با هند و درياي عمان و همچنين آب و هواي مستعد فعاليت‌هاي کشاورزي و دامپروري در اين کشور است.

به عبارت ديگر شرايط اقليمي پاکستان به گونه‌اي است که از آن مي‌توان به عنوان کانون توليد محصولات کشاورزي و دامپروي در جوار بازار يک ميليارد نفري هند نام برد.

از طرف ديگر صنايع تبديلي بخش کشاورزي و دامپروري مکانيزه در پاکستان چندان که بايسته اين پهنه توليدي است، وجود ندارد.

بنابر اين سرمايه گذاري صنايع پيشرفته غذايي ايران در بازار محصولات کشاورزي پاکستان به منظور تامين غذاي يک ميليارد نفر هندي و صدها ميليون نفر سکنه کشورهاي اطراف بسيار پرمنفعت و عقلاني است.

جمعيت شناسي اقتصادي پاکستان

طبق جديد‌ترين برآوردها جمعيت پاکستان بالغ بر 193 ميليون و 235 هزار نفر است و اين کشور به لحاظ شاخص جمعيت، ششمين کشور دنيا محسوب مي‌شود. نرخ رشد جمعيت در اين کشور ظرف 10 سال اخير اندکي کاهش يافته و به 5/1 در صد رسيده است.‏

‏ 7/36 درصد از جمعيت اين کشور را افراد زير 14 سال، 1/59 درصد افراد بين 15 تا 64 سال و 2/4 درصد مابقي را هم افراد بالاي 65 سال سن شامل مي‌شوند.همچنين اميد به زندگي در اين کشور 39/63 سال است که نسبت به اغلب کشورهاي منطقه پايين‌تر است.

نرخ باروري زنان پاکستاني حدود 58/3 برآورد مي‌شود که نشان دهنده متوسط تعداد بارداري براي هر زن در اين کشور است.

تمامي اين شاخص‌ها مبين بزرگي مقياس بازار توليد و مصرف در کشور پاکستان است که براي سرمايه‌گذاران تجاري و صنعتي اهميت بالايي دارد.

از سوي ديگر شاخص‌هاي ديگر جمعيت‌شناسي نشان مي‌دهد 78 درصد از سکنه پاکستان مسلمان اهل تسنن و حدود 20 درصد از آنها شيعه هستند. بقيه جمعيت پاکستان را مسيحيان، هندوها، يهودي‌ها، سيک‌ها، پارسي‌ها، احمدي‌ها و آنيميست‌ها تشکيل مي‌دهند.

همچنين تعداد کمي بودايي هم در پاکستان زندگي مي‌کنند.

اين گرايشات مذهبي براي توليدکنندگان يا صادرکنندگان محصولات غذايي در پاکستان اهميت فراواني دارد و فرصت خوبي را در اختيار توليدکنندگان فرآورده‌هاي غذايي با برند «حلال» مي‌گذارد تا دربازار مصرف پاکستان نفوذ کنند.

پاکستاني‌ها به زبان «اردو» صحبت مي‌کنند، اما زبان رسمي آنها که در مذاکرات سياسي و تجاري به کار گرفته مي‌شود، انگليسي است.

زبان‌هاي سندي، پنجابي و بلوچي هم در نقاط مختلف پاکستان رواج دارد که براي مذاکره کنندگان تجاري و صنعتي در اين کشور حائز اهميت است.‏

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات شنبه ۱۵ مهر ۱۳۹۱ درج شده است

codex03xpage17

تجارت پارسی در اردو بازار(گزارش سفر به پاکستان )- قسمت ششم

منابع عظيم آب پاکستان از يکسوي پشتيبان بخش کشاورزي و از سوي ديگر تهديد بزرگي براي اين بخش محسوب مي‌شوند. چرا که کمبود سيستم‌هاي مديريت توزيع مناسب آب و کانال‌هاي مناسب در بخش کشاورزي پاکستان همواره ضايعات بزرگي را براي بخش کشاورزي اين خطه به همراه داشته است.
سيل ويرانگر سال 2010 که بيش از 60 درصد از اراضي و محصولات کشاورزي ايالات سند، پنجاب و کشمير را از بين برد، مرهون نبود همين سيستم مديريت توزيع آب در پاکستان است. البته در منطقه سوکور (‏Sukkur‏) بزرگ‌ترين شبکه آبرسانى پاکستان قرار دارد که داراي سدى به طول 1600 متر بر رود سند است.80 هزار کيلومتر کانال آبى که از منطقه «سوکور» منشعب مي‌شود، بزرگترين شبکه آبرسانى در جنوب آسيا را تشکيل مى‌دهد.‏
‏ براي درک بهتر اهميت ميزان آب در رود سند کافيست بدانيم که حجم آب اين رود و رودهاى فرعى آن دو برابر حجم آب رود «نيل» در کشور مصر و 10 برابر حجم رود «کلورادو» در کشور آمريکا است. درقاره اروپا تنها رود «دانوب» و در آمريکا تنها رود «مى‌سى‌سى‌پى» از رود سند درپاکستان بزرگ‌تر هستند.
طول خطوط ساحلي پاکستان به 1046 کيلومتر مي‌رسد و حداقل 25هزارو220 کيلومتر مربع از خاک اين سرزمين در آب قراردارد. همچنين حداقل 30درصد از خاک پاکستان را مناطق قابل کشاورزي 7درصد مراتع طبيعي، 5 درصد مناطق جنگلي و مابقي اين سرزمين مابقي اين سرزمين را مناطق کوهستاني تشکيل مي‌دهد.
پاکستان، مرکز اجتماع 3 سلسله جبال بزرگ (هيماليا، قراقوم و هندوکش) است. ارتفاع بلندترين نقطه پاکستان در قله معروف «‏K2‎‏» به 8611 متر مي‌رسد. قله ‏K2‎‏ به لحاظ ارتفاع دومين قله بلند دنيا محسوب مي‌شود.
اين کشور از سمت غرب به طول 909 کيلومتر با جمهوري اسلامي ايران، از سمت شمال به طول 2 هزارو 430 کيلومتر با افغانستان، از سمت شمال شرق به طول 523 کيلومتر با جمهوري خلق چين و از سمت شرق به طول 2هزار و912کيلومتر با هند مرزمشترک دارد.
پاکستان از پنج ايالت، يک منطقه خودمختار قبايلي، يک منطقه فدرال پايتخت (اسلام آباد) و دو منطقه مربوط به جامو و کشمير تشکيل شده‌است. ايالت «بلوچستان» به مرکزيت «کويته» هم مرز با کشور ماست و ايالت «خيبر پختونخوا» به مرکزيت «پيشاور» در شمال پاکستان قرار دارد. ايالت «پنجاب» هم به مرکزيت «لاهور» و ايالت «سند» به مرکزيت بندر «کراچي» در جنوب پاکستان واقع هستند. همچنين منطقه فدرال پايتخت (ناحيه پايتختي اسلام‌آباد) در مرکز اين کشور قرار گرفته و منطقه خودمختار قبايلي به مرکزيت «ميران شاه» در شمال پاکستان مستقر است.
ناحيه‌ کشمير در بخش شرقي مورد ادعاي هندوستان و پاکستان است. هر دو کشور هند و پاکستان به طور جداگانه بخش‌هايي از اين منطقه را اداره مي‌کنند و اين مناطق توسط خط کنترل از هم جدا شده‌اند. ايالت هندي جامو و کشمير حدود 101 هزار کيلومتر مربع وسعت دارد و برآوردها حکايت از آن دارد که هم اکنون حدود 15 ميليون نفر در آن ساکن هستند. پايتخت تابستاني ايالت کشمير «سرينگر» مرکز تاريخي منطقه و پايتخت زمستاني آن «جامو» است. منطقه تحت کنترل پاکستان از کشمير آزاد به پايتختي «مظفرآباد» با مساحت 5619 کيلومتر مربع و ايالت «گلگت بلتستان» با مساحت 72هزارو494 کيلومتر مربع تشکيل مي‌شود. بخش‌هايي از اين ايالت نيز که عموما خالي از سکنه و تحت حاکميت جمهوري خلق چين است، حدود 42 هزار و 685 کيلومتر مربع مساحت دارد.‏
نوشته : کامران نرجه

 این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات پنجشنبه ۱۳ مهر ۱۳۹۱ درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت پنجم

شايد بتوان گفت مهمترين انگيزه براي اعزام هيات تجاري و صنعتي بخش خصوصي ايران به پاکستان، به روز رساني اطلاعات اقتصادي از اين کشور و يافتن ظرفيت‌هاي جديد همکاري ميان دو کشور بود.

اطلاعاتي که پايه و مبناي هرگونه سرمايه گذاري اقتصادي است و بدون آن نمي‌توان به پيوستگي، تعميق و تاثير گذاري ارتباطات تجاري اميدوار بود. ‏

در ابتداي اين سفر تجاري بضاعت آگاهي اقتصادي اغلب اعضاي هيات اعزامي ايران نسبت به کشوري که قرار بود به آن سفر کنيم، محدود به مجموعه‌اي از اطلاعات آرشيوي نگاشته شده در پايگاههاي اينترنتي سازمان‌هاي اقتصادي دو کشور بود که در طول سالهاي اخير دستخوش تحولات فراواني شده است.

اين اطلاعات را ازمنظر تاثير گذاري بر حوزه روابط تجاري و صنعتي مي‌توان به جغرافياي اقتصادي، جمعيت شناسي اقتصادي، مديريت و حاکميت اقتصادي و شاخص‌هاي پايه توليدي و خدماتي تقسيم کرد.

جغرافياي اقتصادي پاکستان

بر مبناي اين اطلاعات پاکستان به عنوان همسايه جنوب شرقي ايران با 796 هزار کيلومتر مربع مساحت به لحاظ پهنه جغرافيايي سي و ششمين کشور بزرگ دنياست.

پاکستان همانند ايران اقليم متنوعي دارد به طوري که بخش‌هاي شمال و شمال شرقي آن کوهستاني، بخش‌هاي جنوب و جنوب شرقي جلگه‌اي و نواحي غربي آن خشک و کويري است.

بارندگي‌هاي فراوان و آب و هواي مناسب در نيمه شرقي پاکستان سبب ايجاد اغلب شهرها و کانون‌هاي جمعيتي در اين محدود شده است و در نواحي غربي اين کشور جمعيت کمتري زندگي مي‌کند.

طبق برآوردهاي کارشناسي در اين کشور سالانه بطور متوسط بيش از 1520ميليمتر باران مي‌بارد.

اين رقم تقريبا 5 برابر متوسط بارندگي‌هاي سالانه در ايران است و حکايت از استعداد فراوان پاکستان براي توليد محصولات کشاورزي دارد.

علاوه براين توده‌هاي عظيم يخ در منطقه «قره قروم »، «راکاپ هوشي» و «ننگاپاربات» در شمال و شمال شرقي پاکستان جزو منابع اصلي تامين آب و عامل پيدايش رودخانه‌هايي نظير «سند» در اين کشورهستند که بيش از 2800 کيلومتر طول دارد. سرچشمه اين رود ازکوههاي هيماليا وهندوكش در استانهاي مرزي شمال و شمال شرقي پاكستان است. رود سند به عنوان بزرگترين رود پاکستان پس از طي بيش از 1600 کيلومتر به سمت جنوب رفته و به اقيانوس هند مي‌ريزد، اين رود بسياري از زمين‌هاي زير کشت پاکستان که عمدتاً شاليزارهاي برنج است را سيراب مي‌کند و با فراهم كردن 172 ميليارد متر مكعب آب نقشي اساسي در رونق كشاورزي اين کشور دارد.

از انشعاب‌هاى عمد? اين رود مي‌توان به رودهاى «شيگار شيوک»، «هنزا»، «گيلگيت اشکومان»، «ياسين» و «کابل» در جنوب ايالت سرحد شمال غربى و پنجند (‏Panjnad‏) (به معناى پنج رود) در شمال غربي اشاره کرد. پنجند از به‌ هم پيوستن رودهاى جهلوم (‏Jhelum‏)، چناب (‏Chenab‏)، راوي (‏Ravi‏) بياس (‏‎ (Bias‎‏ و ستلج (‏Sutlej‏) تـشـکيـل شـده اسـت. به سبب همين رودها ايـالت پنجـاب (سرزميـن پـنج رود) نـاميده شـده است.

اين پنج رود در محلى به نام پنجند به هم پيوسته و در ناحيه «ميتن‌کوت» به رود سند مى‌ريزند.‏
نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات چهارشنبه ۱۲ مهر ۱۳۹۱ درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار ( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت چهارم

اتاق‌هاي بازرگاني در شرايط کنوني فقط يک تشکل صنفي نيستند بلکه ستاد تجميع و فرماندهي تمامي نيروهاي اقتصادي براي گذشتن از مرز تحريم‌ها و برآوردن نيازهاي تجاري و صنعتي کشور محسوب مي‌شوند. چنين عملکرد مديريتي ايجاب مي‌کند که نيروهايي به عنوان پيش قراول براي نفوذ به بازارهاي هدف و کسب اطلاعات از جبهه پيش رو به کشورهاي مختلف اعزام شوند، آنگاه بر اساس يافته‌هاي عملياتي گروه اعزامي، برنامه ريزي براي ايجاد تعاملات گسترده‌تر با کشورها، تدوين و اجرا شود.‏

در اجراي اين برنامه اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي تهران به عنوان يکي از بزرگترين تشکل‌هاي اقتصادي با بيش از 22 هزار عضو فعال در حوزه‌هاي مختلف تجاري و صنعتي، ابتداي امسال اقدام به اعزام يک هيات بزرگ اقتصادي به هندوستان کرد و به توافقات مهمي با فعالان بخش خصوصي اين کشور دست يافت. بازخورد اين حرکت تجاري اتاق بازرگاني تهران، عزيمت يک هيات 250 نفره اقتصادي به همراه نخست وزير هندوستان به ايران در جريان برپايي شانزدهمين اجلاس سران کشورهاي عضو جنبش عدم تعهد بود.

دومين هيات تجاري و صنعتي از سوي اين تشکل بزرگ اقتصادي اخيراً با هدف بازارشناسي، بازار سنجي و بازاريابي در کشور پاکستان، راهي شهرهاي مهم اقتصادي اين کشور شد که دستاورد‌هاي سفر آنها فراتر از تصور اوليه برنامه ريزان دو کشور بود.‏

ستون پاورقي «تجارت پارسي در اردو بازار» که امروز چهارمين شماره آن در اين صفحه درج شده، در پي انعکاس رويدادهاي سفرگروه تجاري و صنعتي اعزامي به شهرهاي مختلف پاکستان و انتقال نکات کليدي اين سفر است که مطالعه آن براي سايرعلاقمندان به ايجاد رابطه تجاري و صنعتي با اين کشور خالي از فايده نيست. ‏

ايران و پاکستان به عنوان دو کشور همسايه، هم فرهنگ و هم کيش با تشابهات متعدد اجتماعي و اقتصادي که جمعيتي بالغ بر 270 ميليون نفر را شامل مي‌شوند و در اطراف خود بازاري به وسعت 2 ميليارد نفر را در بر مي‌گيرند، اگرچه سالهاست که داراي تعاملات اقتصادي هستند، ولي هنوز از نيازمنديها و توانايي‌هاي توليدي و تجاري يکديگر بطور دقيق اطلاعي ندارند و صرفا بر مبناي دانسته‌هاي قبلي و شيوه‌هاي سنتي، با يکديگر همکاري مي‌کنند. ‏

سابقه همکاري‌هاي اقتصادي دو کشور به سال 1947 بازمي گردد که پاکستان به همت «محمد علي جناح» - قائد اعظم - از هندوستان جدا شد و استقلال يافت. در واقع پاکستان که تمدني به قدمت بيش از 2500 سال دارد، اندکي قبل از قيام «مهاتما گاندي» عليه استعمار انگليس، استقلال خود را بازيافت. اين منطقه در طول تاريخ محل تقاطع مسيرهاي مهم تجاري مانند «راه ابريشم» بوده ‌است و ظرف قرون متمادي گروههاي نژادي مختلفي در آن سکنا گزيده‌اند. بررسي‌هاي تاريخي نشان مي‌دهد روابط اقتصادي ايران با ملل ساکن در اين خطه همواره داير بوده است و اقوام ساکن در مناطق بلوچستان، سند و پنجاب از ديرباز خريدار مصنوعات ايراني و فروشنده ميوه و ادويه جات به تجار کشورمان بوده‌اند. ولي بطوررسمي در طول 65 سالي که از عمر جمهوري اسلامي پاکستان مي‌گذرد، صادرات فرآورده‌هاي نفتي از ايران و واردات محصولات کشاورزي از پاکستان شالوده اصلي ارتباطات اقتصادي دو کشور بوده است.

از طرفي تحولات گسترده در ساختارهاي سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ايران و پاکستان ظرف سالهاي اخير، طيف وسيعي از ظرفيت‌هاي جديد را براي همکاري مشترک ميان دو ملت ايجاد کرده است که فعالان اقتصادي دو طرف از آن بي اطلاعند.
نوشته : کامران نرجه

این پاورقی درصفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات سه شنبه ۱۱ مهر ۱۳۹۱ درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت سوم

سازمان تجارت جهاني هفته گذشته ايران را به عنوان بيست و سومين صادرکننده بزرگ کالا در جهان مـعرفي کرد که رقم صادرات آن در سال 2011 با 30 درصد رشد نسبت به سال پيش از آن به 131 ميليارد دلار رسيده است. ‏

در ميان همسايگان ايران ، فقط کشور ترکيه با 135 ميليارد دلار صادرات يک پله بالاتر از کشورمان رتبه بندي شده است و مابقي کشورهاي منطقه رتبه صادراتي زير ايران دارند.

از سوي ديگر به استناد گزارش سازمان تجارت جهاني واردات ايران در سال 2011 بالغ بر 68ميليارد دلار بود که اين رقم نسبت به سال قبل از آن 5 درصد رشد داشته است. بر اساس اين گزارش ايران از نظر واردات هم در رتبه 29 جهان قرار گرفته است. بنابر اين همکاري با چنين اقتصاد بزرگي براي تمامي کشورهاي منطقه و همسايگان ايران سودمند است.‏

جمهوري اسلامي ايران در حوزه بلوک‌هاي منطقه‌اي بزرگي نظير سازمان همکاري‌هاي اقتصادي (‏ECO‏) و همچنين سازمان کنفرانس اسلامي (‏OIC‏) قرار دارد. همچنين بزرگي و گستردگي اقتصاد ايران سبب عضويت کشورمان در گروه (‏‎ D8 ‎‏) شده است که هسته مرکزي ايجاد بازار مشترک اسلامي محسوب مي‌شود. در همسايگي ما هم برخي از کشور‌ها نظيرعمان، امارات متحده عربي، قطر، بحرين، عربستان و کويت در همگرايي ديگري به نام « شوراي همکاري خليج فارس » عضويت دارند که با برخي از آنها روابط اقتصادي گسترده‌اي داريم.

اما روابط اقتصادي ما با برخي ديگرازهمسايگان خود نظير کشور پاکستان با وجود زمينه‌هاي فراوان براي توسعه همکاري‌ها ، چندان قابل توجه نيست.‏ايران و پاکستان که حدود 909 کيلومتر مرز مشترک خاکي با يگديگر دارند و در همگرايي‌هايي نظير « اکو » و « سازمان کنفرانس اسلامي » سهيم هستند، همواره به حجم اندکي از روابط تجاري و صنعتي با يکديگر قانع بوده‌اند و تلاش جدي براي افزايش سطح مناسبات اقتصادي في مابين نکرده‌اند. پاکستان علاوه بر دو همگرايي نامبرده در پيمان « سارک » هم عضويت دارد که مي‌تواند زمينه دسترسي ايران به بازار هند، بنگلادش، سريلانکا،نپال، مالديو و بوتان را فراهم سازد. با اين حال روابط دوکشور در سالهاي اخير کمتر مورد شناخت و ارزيابي قرارگرفته و به تبع آن از توسعه مطلوب برخوردار نبوده است. ايران و پاکستان حداقل در 20 سال اخير مناسبات اقتصادي پرنوسان و نسبتا نامطلوبي داشته‌اند که حجم آن با ظرفيت‌هاي واقعي تجارت ميان دوکشور فاصله دارد. ‏بدون شک تقويت روابط تجاري و صنعتي ايران با اين قبيل همسايگان علاوه بر تحکيم مناسبات درون گروهي، منافع بيشتري را براي اقتصاد داخلي نسبت به همکاري با ساير کشورها به همراه دارد. زيرا عواملي مثل هم مرزي، همگرايي و تشابه اقتصادي در کنار فرهنگ مشترک قومي و مذهبي ضامن منافع اقتصادي همکاري دو کشور است. با اين حال پيش نياز برقراري چنين تعاملي، کسب آگاهي از بازار يکديگر و بروز رساني اطلاعات فعالان اقتصادي از ظرفيت‌هاي توليدي و خدماتي دو کشور است. درواقع بازارشناسي باعث يافتن نقاط مکمل و استفاده از فرصت‌هاي بالقوه در جهت افزايش سطح همکاري‌هاي تجاري و صنعتي مي‌شود. توجه به اين نکته، تشکل‌هاي بزرگ اقتصادي به ويژه اتاق‌هاي بازرگاني را بر اساس وظايف ذاتي خود به تدوين برنامه جامعي براي اعزام هيات‌هاي تجاري به کشورهاي همسايه و رايزني با فعالان اقتصادي ساير کشورها براي برون رفت از حلقه مشکلات تحريم‌هاي اقتصادي واداشته است.

زيرا اعضاي اتاق‌هاي بازرگاني معمولا از شرکت‌هاي توليدي و خدماتي بخش خصوصي هستند که قدرت مانور بيشتري در تعاملات بين المللي نسبت به بنگاه‌هاي دولتي دارند و براي عبور از تنگناهاي تحريم اقتصادي، مي‌توانند از ابزارهاي بيشتري استفاده کنند.‏
نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه طلاعات دوشنبه ۱۰ مهر ۱۳۹۱ درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار(گزارش سفر به پاکستان )- قسمت دوم

حضور در بلوک بندی های اقتصادی و تقویت همکاری های منطقه ای از منظر مبارزه با تحریم های تجاری نیز قابل بررسی و تعمق است .

تقریبا اغلب نظریه پردازان و فعالان اقتصادی بر این باورند که مشارکت قوی در بلوک بندی های منطقه ای برای کشوری نظیر ایران با شرایط خاص تحریمی بسیار مفید است . زیرا اگر به هدف تحریم گران از مانع تراشی در انجام معاملات تجاری ایران با سایر کشورها توجه کنیم ، درمی یابیم تحریم ها به منظور انزوای اقتصادی و کاهش قدرت تاثیر گذاری ایران در بازارهای اطراف طراحی شده اند . کشورهای تحریم گر از این بیم دارند که شیوه رفتار سیاسی و اقتصادی ایران در مبارزه با نظام سلطه گر غربی از کانال روابط اقتصادی مورد الگوی سایر ملل منطقه قرار گیرد. ایران حتی در شرایط بسیاردشوار تحریم های بانکی و بیمه ای و فشارهای غیرمنطقی شورای امنیت سازمان ملل متحد ، ذره ای از خواست های منطقی خود در دستیابی به انرژی صلح آمیز هسته ای عقب نشینی نکرده و با پیاده سازی مدل " اقتصاد مقاومتی " موفق به افزایش میزان تولید ناخالص داخلی ، حفظ ضریب رشد اقتصادی ، افزایش میزان صادرات غیرنفتی و تامین تمامی نیازهای خارجی خود از بازارهای مختلف شده است . بطورقطع این دستاوردهای اقتصادی از دید ملل منطقه دور نخواهد ماند و آنها را به مقاومت در برابر زورگویان دنیا ترغیب می کند . همچنین توفیق ایران در اجرای الگوی "  اقتصاد مقاومتی " به منزله تمسخر رفتار تحریم گران و خنثی جلوه دادن تلاش آنها برای جلوگیری از پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی کشورمان است .  نکته مهمتر اینکه در این مدل مدیریتی همکاری تجاری و صنعتی با کشورهای اسلامی و به خصوص ممالک همسایه جایگاه ویژه ای دارد . زیرا توسعه تجارت منطقه ای ، منافع سرشارهمکاری اقتصادی با ایران را نصیب ملت هایی می کند که دل خوشی از تبعیت فرامین کشورهای سلطه گر و بیگانه ندارند و خواهان تقویت بنیه تکنولوژیکی ایران اسلامی در منطقه هستند .

از حیث ویژگی های جغرافیایی نیز پرداختن به تجارت منطقه ای برای کشورهایی نظیر ایران که دارای مرزهای گسترده با همسایگان متعدد هستند ، سود آور است .

جمهوری اسلامی ایران 7256 کیلومتر مرزآبی و خاکی با 15 همسایه خود دارد که بستری مناسب برای هرگونه تعامل اقتصادی است . به لحاظ مقیاس بازار ،  جمعیتی بالغ بر 500 میلیون نفر با تولید اقتصادی حدود 3 تریلیون دلار در کرانه های کشورمان زندگی می کنند که بخوبی قادریم بسیاری از نیازهای آنها را تولید و صادر کنیم . این 15 کشور همچنین به واسطه موقعیت های خاص اقلیمی و  اقتصادی دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند که بخش عمده نیازهای وارداتی ایران را تامین می کنند . دسترسی آسان دریایی بازار ایران به 9 کشور از همسایگان خود و امکان تبادل ریلی و جاده ای با سایر همسایگان در کوتاهترین زمان ، هرگونه تجارت کالا در حوزه منطقه ای را توجیه پذیر می سازد.

از سوی دیگر حجم بزرگ اقتصاد ایران در بخش های تولید صنعتی ، کشاورزی ، خدمات فنی و مهندسی و امور بازرگانی به حدی است که هیچیک از کشورهای همسایه قدرت چشم پوشی از آن را ندارند . مضاف بر اینکه جمعیت کثیری از مرزنشینان ما دارای قرابت های فرهنگی و روابط خویشاوندی با ساکنان کشورهای همسایه هستند و تحریم تجاری آنها غیر ممکن است . هم اینک بیش از 55 درصد از کالاهای غیرنفتی ما به مقصد کشورهای همسایه صادر می شود و  مبدا 70 درصد از کالاهای وارداتی به ایران از همین کشورها است.

 نوشته:کامران نرجه

این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات یکشنبه ۹مهر۱۳۹۱ درج شده است

تجارت پارسی در اردو بازار( گزارش سفر به پاکستان ) قسمت اول

11 سال قبل در دوره ریاست ایران بر سازمان کنفرانس اسلامی وقتی مطالعات خود را پیرامون وضعیت سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی کشورهای مسلمان آغاز کردم  و اطلاعات بدست آمده را با هدف توسعه همکاری فعالان اقتصادی با شرکای مسلمان ، در قالب کتاب "بازارشناسی کشورهای اسلامی" گردآوردم ، هنوز بحران اقتصاد جهانی آغاز نشده بود و بلوک بندی های منطقه ای نظیر" اتحادیه اروپا " ، "سارک " ، " نفتا " ، " آ سه آن " و"آپک" در اوج قدرت بودند.

در آن زمان بر خلاف عواقب بعدی جهانی سازی اقتصاد ، گرایش فعالان اقتصادی به مشارکت در بازارهای منطقه ای بطور مستمر روبه افزایش بود . به عبارت دیگر فرایند یکپارچگی اقتصادی کشورها و تشکیل بازارهای مشترک ، اهمیت ویژه ای به بلوک بندی های اقتصادی داده بود، بطوری که تحقیقات کارشناسی نشان می داد هم مرزی، همگرایی و تشابه اقتصادی در کنار عوامل دیگری نظیر هم زبانی و هم نژادی شاخص های تاثیرگذار بر تعمیق روابط تجاری و اقتصادی بین کشورها هستند .

در این دوره تحکیم موقعیت و افزایش اثرگذاری اتحادیه اروپایی در تصمیم گیری های بین المللی ، جامعه یک میلیارد نفری مسلمانان جهان را به فکر انداخت تا با ایجاد یک اتحادیه بزرگ اقتصادی - همانند اتحادیه اروپایی – از حقوق خود در معادلات جهانی دفاع کنند .

از سوی دیگر تجارب مثبت عملکرد درون گروهی میان اعضای دیگر بلوک بندی های اقتصادی ، اقدام فوری برای تشکیل بازار مشترک اسلامی را توصیه می کرد . به ویژه آنکه عضویت کشورهای اسلامی شمال آفریقا ، خاورمیانه و شبه قاره هند دراین بلوک جدید به سبب وجود ذخایر غنی معدنی ، مواد اولیه طبیعی ، نیروی کار ارزان و جمعیت کلان مصرف کننده ، می توانست بازار مشترک اسلامی را به یکی از قوی ترین همگرایی های اقتصادی در دنیا تبدیل کند .

اما بروز بحران اقتصاد جهانی ظرف 3 سال گذشته دستیابی به برخی از توفقیات بلوک های منطقه ای را با تردید روبرو کرد و تا حدی از اشتیاق ملل برای فعالیت اقتصادی در قالب همگرایی ها کاست . اکنون حتی زمزمه جدایی برخی از اعضا و کوچک شدن گستره جغرافیایی اتحادیه اروپایی به گوش می رسد .

 با این وجود حداقل در 3 دهه اخیر همگرایی های اقتصادی با اتکا به مقیاس بازار کشورهای عضو ثابت کردند که می توانند بی‌ثباتی ناشی از تغییرات دوره‌ای متناوب در سیاست‌های بازرگانی اعضا را به حداقل ممکن کاهش دهند و استفاده از منابع و پس‌اندازهای خارجی را تسهیل می‌کنند ، در نتیجه جریان سرمایه‌گذاری‌ خارجی در منطقه را هموار سازند.

روابط درون گروهی و تعاملات منطقه ای به پشتوانه قرابت های فرهنگی و اقتصادی ملل همسایه ، سرعت انتقال داده های بازارمصرف به بخش های تولیدی و توزیعی را بالا می برد و ریسک سرمایه گذاری در امور تجاری و صنعتی را کاهش می دهد .همکاری اقتصادی در حوزه های منطقه ای همچنین هزینه های حمل و نقل و بیمه کالاهای صادراتی را پایین می آوردو از اتلاف منابع سرمایه ای جلوگیری می کند .

اکنون  نیز اگرچه تبعات بحران اقتصاد جهانی دامنگیر بسیاری از همگرایی های منطقه ای شده و از قدرت آنها درعرصه های پولی ، تجاری و صنعتی کاسته ولی تحقیقات نشان داده است که حتی در کوران مشکلات اقتصاد جهانی شدت آسیب پذیری کشورهای منزوی بیشتراز لطمات وارده به اعضای متحد و بازارهای مشترک بوده است. بنابر همچنان برای عبور از بحران اقتصادی جهان و تسریع دردستیابی به توسعه فراگیر ،  نسخه گسترش تجارت در حوزه های منطقه ای کارساز و راهگشاست.

هدف از ایجاد همگرایی اقتصادی گسترش تولید جهانی و به تبع آن، تخصص در تولید داخلی، کسب درآمدهای ارزی، کاهش هزینه‌های تولید در سطح منطقه، افزایش تجارت، صرفه‌جویی در منابع کمیاب داخلی، توزیع بهینه درآمد، افزایش کارایی در تولید و تجارت، افزایش سرمایه‌گذاری‌های خارجی و استفاده از مزیت‌های نسبی است .

چنین اهدافی برای هر نوع تفکر اقتصادی ، مطلوب و جذاب است . بنابر این حتی در حال حاضر که  بحران اقتصاد جهانی از اقتدار بلوک بندی های بزرگ کاسته ،  نمی توان از مزایای پیوستگی بازارها برای عبور از عواقب  نامطلوب بحران های بعدی چشم پوشی کرد .

نوشته : کامران نرجه

این پاورقی در صفحه ۱۷ روزنامه اطلاعات ۸ مهر ۱۳۹۱ درج شده است